در ايران تعداد قابل توجهي نهاد نظارتي با ده ها هزار عضو رسمي و غير رسمي فعال هستند از جمله دستگاه هاي مهم و بزرگ اطلاعاتي و نظارتي عبارتند از:
وزارت اطاعات
اطلاعات سپاه
سازمان بازرسي كل كشور كه در همه استانها شعبه دارد
ديوان محاسبات
ساير دستگاه هاي رسمي و غير رسمي و مخبرها
چگونه است كه با وجود اين همه دستگاه هاي نظارتي و اطلاعاتي با هزينه سنگيني كه براي آنها مي شود در كشور اين همه بگم بگم راه مي افتد و افراد به قول خودشان افشاگري مي كنند و فسادها را كشف مي نمايند، مگر نه اين است كه اگر كسي فسادي كشف كرده بايد ابتدا به دستگاه هاي مسئول گزارش نمايد و آن دستكاه ها بايد صحت يا سقم گزارش ها را كشف كنند و دستگاه قضائي پس از محاكمه متهمان حكم صادر كند
آيا يك منبري و روضه خوان زودتر و دقيق تر از اين همه دستگاه و نهاد اطلاعاتي متوجه فساد مي شود؟ قطعا نبايد و نمي تواند چنين باشداگر چنين بود حتما ايرادي وجود داشت و بايد در صدد رفع آن ايراد ريشه اي بر مي آمدند، و اگر چنين نيست پس بايد در چارچوب هاي قانوني اقدام گردد و قانون زير پا قرار نگيرد
احتمالا شكي وجود ندارد كه جناب پناهيان از روي خير خواهي و روحيه نهي از منكر وارد موضوع شده اند و از اين منظر اقدام ايشان مثبت است و اگر قبل از بيان در منبر موضوع را به مسئولين نظارتي اطلاع داده اند و پاسخ قانع كننده اي دريافت ننمودند بعد افشاگري نمودند باز هم قابل دفاع است اما اگر موضوع را قبل از طرح با مسئولين نظارتي و رصد نمودن روند پيگيري ها و پس از نااميدي از پيگيري دستگاه هاي نظارتي و قضائي در ملاء عام مطرح نمودند و نام افراد مشخصي را به عنوان مفصد اقتصادي يا اخلالگر اقتصادي بيان نمودند اين قابل دفاع و اخلاقي نيست و اين روند تبعات سنگيني به دنبال دارد. موضوع سخنان آقاي پناهيان در خصوص پوشاك را اينجا مشاهده كنيد.
حال در خصوص دستگاه هاي متعدد و عريض و طويل نظارتي و اطلاعاتي اين نكته مهم است كه اين دستگاه ها مي بايست تلاش كنند كه قبل از وقوع جرم و قبل از فرار مجرمين اقدامات پيشگيرانه را انجام دهند چگونه مي شود صد ميليارد تومان يا هزار ميليارد تومان يا هزاران ميليارد تومان اختلاس شود و مجرم فرار كند بعد پرونده به جريان بيافتد؟ خاوري چطور توانست فرار كند، متهمان فساد اقتصادي پتروشيمي و برخي فسادهاي ديگر چطور توانستند فرار كنند. در پرونده هايي كه متهم ها از ايران فرار كرده اند يا فساد زماني كشف و برخورد شدكه نوش داروي بعد از مرگ سهراب گرديد چه اداره ها يا مديراني در دستگاه هاي نظارتي مسئول بوده اند و آيا مدير مسئول پرونده ها پاسخگو بوده اند و با آنها برخورد لازم صورت گرفته است؟ جواب منطقي و مورد انتظار اين است كه قطعا چنين شده و با مسئولين اين پرونده ها در دستگاه هاي نظارتي مربوطه برخورد شايسته اي كه درس عبرت براي سايرين باشد انجام گرديده است.
با وجود تاكيدات و پيشنهاد هاي اصلاحي فوق، واقعيت اين است كه كل ي كه در سيستم مديريتي كشور شده و پول نهايتا به خزانه بر نگشته باشد به ده تا 15 ميليارد دلار هم نمي رسد اما اينكه فساد ترويج شود و مردم اينگونه احساس كنند كه اكثر مديران فاسد هستند يا طي 40 سال گذشته اكثر مديران فاسد بوده اند اين بسيار مسير خطرناك و حركت به سمت دره تاريكي است. اين ظلم به نظام ولايت فقيه است اين يعني نابودي اعتماد عمومي به نظام و سيستم حاكميتي كشور. بله فسادهايي شده كه طي 40 سال گذشته هم هر گاه فساد كشف شد با مفسدين برخورد گرديد اگر مديران دولتي احساس كنند با جو ايجاد شده عموم مردم و حتي اقوام و دوستان و نزديكان نسبت به مديران دولتي بد بين شده اند و آنها را ناسالم مي دانند در آن صورت چگونه مي شود مملكت را اداره كرد چگونه مي شود تصميمات سخت گرفت چگونه مي شود تصميماتي اتخاذكرد كه نياز به حمايت عموم جامعه دارد آيا با اين نگاه مي توان مشكلات اساسي چون ده ها ميليارد دلار اتلاف در توزيع يارانه ها را سامان بخشيد؟! آيا مي توان در شرايط سخت تحريم از مردم بخواهيم صرفه جويي كنند يا در شرايط سيل و زله و طوفان از مردم بخواهيم كمك هاي خود را در اختيار مديران نظام قرار دهند تا بين نيازمندان توزيع شود. از بين بردن اعتماد عمومي به مديران كشور تيشه به ريشه زدن است.
هم اكنون ده ها هزار مدير ارشد و مياني در كشور مسئوليت بخش هاي مختلف ستادي و اجرايي را بر عهده دارند چند درصد اين مديران خلاف كرده اند آيا تعداد كل مديران خلاف كار به 5درصد يا حتي 2 درصد مي رسد؟ اما اكنون بگونه اي فضاي تاريك و سوء ضن ايجاد نموده اند كه گويي تعداد كمي از مديران سالم هستند. ممكن است بگوييم بله بخش عمده اي از مديران كارآمدي لازم را ندارند اما ايجاد فضاي منفي غبارآلود بر عليه مديران ظلم بزرگ به نظام حاكم بركشور است نظام همان نظامي است كه 40 سال است همين نظام كشور را اداره نموده و از خطرات مختلف نجات داده و در بسياري از حوزه ها كشور رشد قابل قبولي داشته اينكه الان وضع اقتصادي كشور مناسب نيست و تحريم ها اقتصاد كشور را شديدا آزار مي دهد و سرمايه گذاري هاي كلان جديد را با مشكلات متعدد مواجه نموده دليل نمي شود كه دستاوردهاي بزرگ نظام در 40سال گذشته ناديده گرفته شوند.
ما به دانش ها و تكنولوژي هاي بزرگي دست يافته ايم كه از جمله آنها عبارتند از:
- طراحي و ساخت تجهيزات بزرگ و پيشرفته صنعتي، توان طراحي و ساخت بخش عمده اي از واحدهاي پيشرفته پالايشگاهي و پتروشيمي، ساخت سدهاي پيشرفته، پل هاي عظيم، تونلهاي مدرن، انواع تجهيزات پيشرفته دفاعي و ده ها و صدها دانش پيشرفته جديد در حوزه بين المللي نيز ايران هرگز در چند قرن گذشته اينقدر مورد توجه جهانيان نبوده است و در معادلات جهاني نقش آفريني نكرده است.
ما اگر اعتماد دروني به حاكميت را ترميم نكنيم قطعا اين دستاوردهاي بزرگ آسيب پذير خواهند شد. حفظ پايبندي به تماميت ارضي ايران هرگز نبايد به خطر بيافتد نبايد مردم به نقطه اي برسند كه در اين خصوص كم توجه شوند كه اگر چنين شود تمامي دستاوردهاي بزرگ ذكر شده ارزش خود را از دست خواهند داد.
اينكه فساد وجود دارد بايد دلايل وقوع فساد ريشه يابي شوند وگرنه هر چه شاخ و برگ زده شود تا ريشه حل نشود مجدد شاخ و برگ جديد رشد خواهند نمود و فساد ريشه دار تر مي شود. اگر ظرف يكسال صدها نفر را به جرم فساد اعدام كنند اما ريشه هاي وقوع فساد اصلاح نشوند فساد دوباره رشد خواهد نمود راه ريشه كن كردم فساد ريشه يابي عوامل فساد و اصلاح آنها مي باشد و گرنه دستگيري صدها نفر و محاكمه علني و اينگونه كارها راه حل ريشه اي نيستند و بعضا ممكن است به اعتماد مردم نسبت به حاكميت ضربه وارد شود. بخشي از مشكل به ساختار اداري كشور مربوط است هيچ چاره اي جز اين وجود ندارد كه ساختار اداري كشور در چارچوب نظام ولايت فقيه اصلاح شود و در قانون اساسي برخي اصلاحات انجام شود. هيچ عاملي به اندازه قانون اساسي و ساختار حاصل از آن در امور كلان و خرد كشور تاثير گذار نيست. در چارچوب اصل مترقي ولايت فقيه برخي اصلاحات در قانون اساسي اجتناب ناپذير است.
ريشه هاي وقوع فساد در كشورهايي كه كمترين فساد در آنها رخ مي دهد چگونه خشكانده شده است؟ ما نمي توانيم و نبايد تجربيات موفق بشر كه با آزمون و خطا و مطالعات گسترده علمي و پژوهشي حاصل شده اند را كنار بگذاريم و به آنها توجه نكنيم اين يعني بي تدبيري و ضايع كردم زمان و فرصت هايي كه در اختيار داريم.
از جمله تجربيات موفق جهان در كاهش فساد عبارتند از:
- فروش منطقي سهام شركتهاي دولتي به مردم در فرآيند عالمانه اي كه بايد به تصويب مجلس برسد
- توضيح اينكه فرآيند مد نظر با مطالعه دقيق تجربيات جهاني و شرايط كشور براي مدت حداقل 20 سال تصويب و اجرايي گردد
- از طريق مسير بورس سهام شركتها به مردم واگذار و قوانين لازم جهت حمايت از سهامداران خرد و اختصاص وام هاي مناسب جهت خريد سهام مصوب گردد
- كوچك كردن دولت، دولت ايران فوق العاده بزرگ است و حدود 10 ميليون نفر از اين دولت حقوق دريافت مي كنند حتي بزرگترين دولتهاي جهان نيز تحمل چنين هزينه سنگيني را ندارند از طرفي مديريت و اداره اين دولت چاق كه چاقي آن رمقش را گرفته و توان تحرك كمي دارد سخت و نظارت بر روند صحيح امور و كنترل تخلف نيز سخت تر است لذا هيچ چاره اي جز كاهش وزن دولت وجود ندارد. در علم مديريت مي گويند اگر براي انجام كاري يك نيرو نياز باشد و دو نيرو جذب شوند بهره وري درصد معيني كاهش مي يابد اما اگر تعداد نيروهاي جذب شده 3 برابر يا بيش از 3 برابر افراد مورد نياز باشد كارآيي آن شغل به كمترين حد ممكن مي رسد. و دولت ما و ادارات ما به اين معضل گرفتار شده اند توزيع نيرو منطقي نيست حتي برخي شغل ها هستند كه كمبود نيروي متخصص دارند اما در جاهاي ديگر ده ها برابر نيروهاي غير متخصص كه هيچ هنر تخصص و حرفه اي ندارند بر گرده دولت سوار شده و كمرش را خم نمودند. دولت چاره اي ندارد جز اينكه مالكيت يا مديريت شركتها و بسياري از فعاليت هاي اجرايي و مديريتي خود را به بخش خصوصي واگذار كند و چاره اي نيست جز اينكه قوانين محكم و ريشه دار لازم براي اجراي اين برنامه در مجلس تصويب شوند.
- سرمايه گذاري در زير بناها و فعاليت هاي مولد و اشتغال زا:
ما براي اينكه بتوانيم براي ميليون ها نفر جوياي شغل شغل مناسب تامين كنيم و زير ساخت ها كشور را توسعه دهيم و اجازه حيف هزاران ميليارد يورو منابع ملي خود را ندهيم هيچ چاره اي نداريم جز سرمايه گذاري در امور ياد شده، ما نياز داريم ده ها ميليارد يورو در توسعه حمل و نقل ريلي، مترو، زيرساخت هاي حمل و نقل جاده اي و حمل و نقل هوايي سرمايه گذاري كنيم، ما نياز داريم جهت جلوگيري از خام فروشي نفت و ميعانات نفتي و گاز اتان و پروپان و استفاده مطلوب از ظرفيت ها و مزيت هاي كشور ده ها ميليارد يورو در حوزه پتروشيمي و صنايع جانبي سرمايه گذاري نمائيم، ما نياز داريم ده ها ميليارد يورو در توليد انرژي خورشيدي و ساير روش هاي توليد برق سرمايه گذاري نمائيم ما براي بهره گيري از ظرفيت هاي بالاي جذب توريسم و آموزش نيروي انساني و تبديل ميليون نفر مدرك بدست بي تخصص يا كم تخصص به افراد با دانش و تخصص نياز به سرمايه گذاري داريم ما براي دست يابي به توسعه پايدار كشور و حل مشكل ومعضل اشتغال به بيش از صد ميليارد يورو سرمايه گذاري نياز داريم. دولت كه به هيچ وجه چنين منابعي در اختيار ندارد دولت حتي براي اداره خود و پرداخت حقوق ميليون ها نفر حقوق بگير خود با مشكل مواجه است چه رسد به سرمايه گذاري هاي جديد
تنها راه ممكن جذب سرمايه ايرانيان داخل و خارج كشور و جذب سرمايه گذاري خارجي است و تا انسجام ملي ايجاد نشود تا بسترهاي لازم جهت جذب اعتماد سرمايه گذاران ايجاد نشود محال است ايرانيان داخل و خارج كشور حاضر باشند سرمايه گذاري هاي كلان در زيرساخت ها انجام دهند اگر اين تصور ايجاد شود كه سرمايه دارها حرام خار يا زالو هستند و اينها معضل هستند و اينها فلان و فلان هستند محال است آنها در ايران سرمايه گذاري كنند آنها زماني حاضر هستند كه نه صد ميليارد يورو بلكه صدها ميليارد يورو در كشور سرمايه گذاري كنند كه خيالشان راحت باشد تا 10 نسل بعدشان هم مسئولين ارشد و ميانه از سرمايه آنها حمايت مي كنند و به آنها به چشم فرهيختگان و كارآفرينان و مولدين اقتصاد ملي و نجات دهندگان ملت از بيكاري نگريسته مي شود و مردم به انها احترام مي گذارند مسئولين براي آنها احترام قائل هستند و هرگز نگران تعرض به سرمايه هاي خود نيستند اگر غير از اين باشد امكان جذب حتي يك درصد از سرمايه دو هزار ميليارد يورويي ايرانيان در خارج كشور و هزاران ميليارد تومان سرمايه هاي داخلي در امور ذكر شده وجود نخواهد داشت.
جذب سرمايه گذاري هاي كلان خارجي در شرايط سخت تحريم نيز امكان پذير نيست و در شرايط فعلي اميد چنداني براي آن وجود ندارد.
اما اگر سرمايه گذاري هاي داخلي و خارجي ياد شده در كشور انجام نشود معضل اشتغال حل نخواهد شد و توسعه پايدار مد نظر قابل تحقق نخواهد بود. براي توسعه پايدار و احداث زير بناهاي مورد نياز و استفاده از ظرفيت هاي كم نظير كشور ايران براي توسعه همه جانبه ريشه كني فقر و اقتدار و عزت پايدار ملت و كشور ايران در جهان بايد سرمايه گذاري هاي زير بنايي، مولد و اشتغال زاي لازم ذكر شده در كشور انجام شود
اما در خصوص نظارت، وقتي دولت كوچك شود و دستگاه هاي نظارتي بيشتر به پيش گيري تمركز نمايند و از مديران تحول گر و خلاق و نو آور و دلسوز حمايت كنند و مديران نا سالم را تحت كنترل قرار دهند و با آنها برخورد كنند گردش مالي حساب هاي همه مديراني كه توان جابجايي مالي يا توان سوء استفاده مالي را دارند كنترل كنند و ساير تمهيدات لازم اتخاذ گردد فساد كاهش خواهد يافت. دستگاه هاي نظارتي نياز به ساختار و سيستمي دارند كه بتوانند در منصفانه ترين، عالمانه ترين و بي غرض ترين وجه ممكن اهداف فوق را پيگيري نمايند.
آيا دستگاه هاي نظارتي بر عملكرد مديران اجرايي نظارت دارند تا از مديران پر تلاش و خدوم و تحول ساز دفاع تمام عيار نمايند و مديران ناكارآمد و ضايع كننده منافع ملي كه بابت ناكارآمدي خود ده ها هزار ميليارد تومان فرصت هاي توسعه را حيف يا ضايع نموده اند بازخواست مي شوند. يا عملكرد آنها را با تحليل هاي دقيق اقتصادي و واقع گرايانه گزارش مي نمايند. آيا مديران خلاق كار آفرين تحول ساز توسعه گرا و شجاع و جسور و نوآور، امنيت بيشتري دارند و بيشتر مورد حمايت و محبت هستند يا مديراني كه عكس اين ويژگيها را دارند. اينكه مديران كم تحرك كه سالها به حفظ وضع موجود اكتفامي كنند بدون اينكه تحولي ايجاد كنند و سنگي روي سنگ بگذارند مورد حمايت باشند و عمر مديريتي طولاني داشته باشند و بلعكس مديران تحولگرا تحت فشارهاي شديد قرار گيرند چه نتيجه اي خواهد داشت؟ املا نانوشته غلط ندارد اما براي توسعه كشور بايد ريسك ها عاقلانه و كنترل شده انجام داد و از حيف فرصت ها و حيف منابع و حيف قابليت ها جلوگيري كرد چرا كه هزينه حيف در اقتصاد ملي ما طي چند دهه گذشته هزاران برابر هزينه ميل بوده است
در اين تحليل علمي روش هاي مختلف توليد پروپيلن مورد تجزيه و تحليل فني و اقتصادي قرار مي گيرند و در نهايت بر پايه اطلاعات علمي و مستند يك استراتژي كلان و بلند مدت جهت توليد پروپيلن ارائه مي گردد. اين استراتژي مي تواند بستر تحولي بزرگ در صنعت پتروشيمي كشور را جهت دهي نمايد.
پروپيلن يك گاز با فرمول شيمياييC3H6 است يعني داراي 3 كربن و 6 هيدروژن مي باشد كه كربن اول و دوم آن پيوند دوگانه دارند. پروپيلن به عنوان خاويار صنعت پتروشيمي دومين ماده پايه صنعت پتروشيمي از حيث ميزان مصرف در دنيا است (بعد ازاتيلنبيشترين مصرف محصولات پايه پليمر را دارد) و تا پايان سال 20 ظرفيت جهاني آن حدود 128 ميليون تن و توليد برابر 105 ميليون تن بوده است كه در واقع راندمان ميانگين توليد جهاني برابر 82% مي باشد.
پلي پروپيلن محصولي است جامد و بشكل گرانول كه با سهم 68 درصدي در زنجيره ارزش اين ماده،بيشترين سهم را در مصرف پروپيلن در دنيا دارا مي باشد. ساير محصولات كليدي و با ارزش، همچون پروپيلن اكسايد با ۸ درصد، آكريلونيتريلACN 6 درصد، آكريليك اسيد با ۴ درصد، كيومن با ۴ درصد، دو اتيل هگزانول با 3 درصد در جايگاه دوم تا ششم از حيث ميزان مصرف پروپيلن قرار دارند. بوتانول و ايزوپروپانول نيز با ۳ و ۱ درصد در جايگاه هاي بعدي مصرف پروپيلن هستند.
نمودار زير سهم مصرف پروپيلن در هريك از پايين دست هاي آنرا نشان مي دهد.
از پلي پروپيلن جهت توليد طيف گسترده اي از محصولات استفاده مي شود كه از جمله آنها عبارتند از:
قالب تزريقي يا Injection Molding
بيشترين مورد استفاده پلي پروپيلن در اين گريد است كه در توليد و ساخت لوازم الكتريكي و الكترونيكي، كلاهك و سرپوش، چمدان، اسباب‌بازي، لوازم خانگي، صنعت اتومبيل و صنايع بسته‌بندي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
كاربرد اين نوع گريد پلي پروپيلن در سالهاي اخير افزايش چشمگيري داشته است. اين گريد در صنايع بسته‌بندي شيريني و شكلات، سيگار، فيلم‌هاي گرافيك و چاپ، شيت‌هاي بسته‌بندي مواد غذايي كه با حرارت شكل ميگيرند، كاربرد فراواني دارد.
اين نوع گريد پلي پروپيلن در ساخت و توليد بطري‌ها و قوطي‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
كاربرد اين دسته از پلي پروپيلن‌ها در توليد انواع لوله‌هاي فاضلاب، اگو و انواع كابل و سيم است.
در شكل زير ميزان مصرف پلي پروپيلن در هريك از كاربرداهاي آن قابل مشاهده است:
پروپيلن با توجه به كيفيت و خلوص معمولاً در سه گريد توليد و عرضه مي گردد:
۱- گريد پليمري با درجه خلوص۹۹.۵ درصد
۲- گريد شيميايي با درجه خلوص۹۰ الي ۹۶ درصد
۳- گريد پالايشگاهي با درجه خلوص۵۰ الي ۷۰ درصد
روشهاي مختلف توليد پروپيلن، به سه طبقه بندي عمده تقسيم مي گردند كه دو طبقه اول بعنوان "روشهايي با بازدهي پايين پروپيلن" و طبقه سوم بعنوان "روشهايي با بازدهي بالاي پروپيلن" شناخته مي شوند.
الف) واحدهاي كراكينگ با بخار: عموماً واحدهاي الفين مبتني بر خوراك نفتا و اتان مي باشند كه همچنان بيشترين سهم در منابع توليد پروپيلن را دارند. در اين واحدها پروپيلن بعنوان محصول جانبي توليد اتيلن، توليد مي گردد.
ب) كراكينگ كاتاليستي بستر سيال (FCC) در پالايشگاه هاي نفت خام: توليد پروپيلن در واحدهاي FCC پالايشگاه هاي نفت خام، دومين منبع عمده عرضه پروپيلن در جهان مي باشد.
ج) مجموعه روشهاي به اصلاح "هدف-پروپيلن": در اين روشها بازدهي توليد پروپيلن بالا بوده و در واقع محصول اصلي و يا تنها محصول توليدي، پروپيلن مي باشد كه شامل روشهاي زير مي باشند:
۱- هيدروژن زدايي از پروپان (PDH)
۲- تبديل زغال سنگ به پروپيلن (CTP)
۳- تبديل زغال سنگ به الفين (CTO)
۴- تبديل متانول به پروپيلن (MTP)
۵- تبديل متانول به الفين ها (MTO) كه در اين روش پروپيلن و اتيلن توليد مي گردند.
۶- فرايند جانشيني متقابل (تبديل اتيلن به پروپيلن)
۷- ساير روشهاي متفرقه شامل نظير پيروليز كاتاليستي، تبديل داخلي اولفين‌ها،
با توجه به افزايش تقاضاي مصرف پروپيلن در سال هاي گذشته و در آينده ، شركت هاي چند مليتي تمركز ويژه اي بر روي توسعه فرايندهاي با بازدهي بالا داشته اند. دو روش تبديل پروپان به پروپيلن (PDH) و همچنين تبديل كاتاليستي متانول به الفين هاي سبك (MTO/P) با جديت و سرعت قابل توجهي در كشور چين و البته با كمي تاخير در منطقه آمريكاي شمالي در حال به كارگيري است.
سهم روش هاي مختلف توليد پروپيلن در جهان در نمودار زير قابل مشاهده است:
وضعيت مصرف پروپيلن در محصولات پايين دست آن در خاورميانه، تفاوت زيادي با وضعيت جهاني دارد. نمودار زير، ميزان مصرف پروپيلن در هر يك از محصولات پايين دست آن در خاورميانه را نشان مي دهد.
منطقه خاورميانه با ظرفيت 11 ميليون تن و توليد 9 ميليون تن در سال پروپيلن بعد از مناطق آسياي شمال شرقي (كشورهاي چين، كره جنوبي، ژاپن و تايوان)، آمريكاي شمالي واتحاديه اروپا در جايگاه چهارم قرار دارد. چرا!
چنانچه ملاحظه مي شود 91% از پروپيلن خاورميانه در توليد پلي پروپيلن بكار گرفته مي شود. پيش بيني ها نشان مي دهد كه اين ميزان در سال 2022 به 86% كاهش مي يابد. ديگر محصولات پايين دست پروپيلن سهم بسيار كمي دارا مي باشند.
در حال حاضر ظرفيت اسمي توليد پروپيلن كشور عزيزمان ايران ۱ ميليون و ۱۱۵هزار تن در سال است كه تمامي اين ظرفيت مبتني بر روش هاي با بازدهي پايين مي باشد. ۹۵ درصد پروپيلن توليدي در كشور به پلي پروپيلن و تنها ۵ درصد آن نيز درپتروشيمي شازند اراك به دو اتيل هگزانول تبديل مي گردد. اين در حالي است كه ساير محصولات با ارزش موجود در زنجيره ارزش اين ماده استراتژيك به دلايل مختلف از جمله نبود پروپيلن كافي در داخل كشور توليد نمي شوند.
چهار روش اصلي توليد پروپيلن با ارائه استدلال هاي فني و اقتصادي مورد تجزيه و تحليل قرار ميگيرند و در نهايت يك چارچوب منطقي و يك استراتژي پيشنهاد خواهد شد
* روش اول توليد پروپيلن به روش پالايشگاهي (بازيابي جريان هاي پالايشگاهي در واحدهاي FCC/RFCC/DCC)): توليد پروپيلن به روش پالايشگاهي چندان اقتصادي نيست و در واقع پروپيلن محصول اصلي پالايشگاه نيست بلكه محصول ثانويه است كه چون خلوص آن كم است به آن كيميكال گريد مي گويند نه پليمر گريد لذا مي بايست اين محصول در برج هاي جداكننده واحدهاي الفيني وارد و پروپيلن از ساير ناخالصي ها جدا شود اگر بنا باشد براي اين موضوع واحد جدا سازي مجزا و مستقل ايجاد شود هزينه زيادي دارد بنا براين معمولا از ظرفيت خالي برج هاي جدا كننده واحدهاي الفين با خوراك مايع كه برج جدا كننده پروپيلن از پروپان و ساير برج هاي جدا كننده را دارند استفاده مي شود آن هم نه در مقياس زياد بلكه در مقياس ها پائين
** روش دوم توليد پروپيلن : كراكينگ با بخار
در حال حاضر بخش عمده پروپيلن توليدي جهان و كل پروپيلن ايران به اين روش توليد مي شود واحدهاي پتروشيمي جم، اميركبير، مارون، شازند و تبريز به اين شيوه پروپيلن توليد مي كنند. در فرآيند كراكينگ با بخار خوراك هاي مايع از قبيل لايت اند، LPG، نفتا و رافينت وارد كوره هاي مايع مي شوند. در دماي حدود 850 درجه و در معرض بخار مخلوط با DMDS پيوند ملكول هاي كربن شكسته مي شود و محصولاتي از قبيل اتيلن 30 درصد، پروپيلن درصد بنزين پيروليز 17درصد، رافينت برگشتي 15 درصد( شامل 45درصد 3-1 بوتادين و 55 درصد بوتان) ، cfo حدود 2 درصد، متان 16 درصد و هيدروژن حدود 2 درصد توليد مي شوند. قيمت نيمي از اين محصولات از قيمت ماده اوليه ارزان تر است با لحاظ قيمت حدود 450 دلار( متوسط خوراك هاي ياد شده) قيمت متوسط محصولات توليدي عبارتند از اتيلن 750 الي 800 دلار- پروپيلن 750 دلار- رافينت برگشتي اگر بوتادين آن جدا شود قيمت بوتادين 900 دلار و مابقي برابر همان قيمت خوراك است(البته براي جدا سازي بوتادين بايد واحد بوتادين احداث شود كه هزينه احداث آن بين 100 تا 200 ميليون دلار بر حسب ظرفيت توليد مي باشد) – بنزين پيروليز قيمت آن حدودا معادل قيمت خوراك است- cfo نصف قيمت خوراك، و متان و هيدروژن كمتر از يك سوم قيمت خوراك
با توجه به توضيحات فوق توليد پروپيلن از طريق كراكينگ خوراك هاي مايع چندان حاشيه سود مناسبي ندارد و معمولا حاشيه سود واحدهاي الفين خوراك مايع كمتر از ده درصد است و واحدهاي خوراك مايع اراك و تبريزسودشان بيشتر از طريق واحدهاي پائين دست الفين و تخفيف نرخ خوراك و برخي محصولات ارزشمند پليمري حاصل مي گردد.
***روش سوم توليد پروپيلن- روش جدا سازي هيدروژن از پروپان يا PDH:
در اين روش خوراك پروپان با خلوص حدود 95 درصد پس از گرم شدن در مبدل وارد كوره هاي پيش گرم مي شود و دماي پروپان به حدود 630 درجه مي رسد(در اين دما كركينگ يا شكستن ملكول پروپان اتفاق نمي افتد) پروپان داغ وارد رئاكتورهاي سري مي شود و در داخل رئاكتورها در معرض كاتاليست، دو هيدروژن پروپان جدا و به اين ترتيب پروپان به پروپيلن تبديل مي شود اما در مرحله اول فقط 33.5 درصد از پروپان ورودي به رئاكتورها تبديل به پروپيلن مي شود و مابقي پروپان ورودي واكنش نداده به همراه پروپيلن از رئاكتورها خارج و پس از خنك سازي وارد برج هاي جدا ساز مي شود و در برج D.P پروپان از پروپيلن جدا مي شود پروپيلن وارد مخزن پروپيلن مي شود و پروپان واكنش نداده مجدد وارد كوره ها مي شود و مجدد فرآيند قبلي تكرار و در نهايت كانورژن يا ميزان تبديل پروپان دريافتي به پروپيلن حدود 88درصد خواهد شد و12 درصد باقي مانده اتان و بوتان است كه در واحدهاي الفين خوراك مايع استفاده مي شوند.
قيمت پروپان بطور متوسط حدود 350 دلار تحويل واحدهاي PDH مي شود و88 درصد آن به پروپيلن تبديل مي شود كه قيمت آن حدود 750 دلار است با لحاظ كانورژن يا ضريب تبديل پروپان به پروپيلن حاشيه سود واحد هاي PDH مناسب تر از همه روش هاي توليد پروپيلن است. هزينه احداث يك واحد PDH با ظرفيت 600 هزار تن در سال حدود 500 ميليون دلار است. مهمترين عوامل تعيين كننده در سودآوري اين واحدها در مقابل واحدهاي مشابه عبارتند از 1- نوع تكنولوژي 2- قيمت پروپان
خاورميانه بعد از آمريكا، دومين توليد كننده بزرگ پروپان مي باشد كه حدود ۲۲% توليد جهاني را در اختيار دارد. خاورميانه با حدود ۲۰ ميليون تن صادرات در ۲۰۱۷، بزرگترين صادركننده پروپان در جهان مي باشد. همچنين خاورميانه پس از شمال شرق آسيا، ايالات متحده آمريكا و اروپاي غربي، چهارمين مصرف كننده بزرگ پروپان در جهان مي باشد. حدود ۹۲% پروپان توليدي در خاورميانه از طريق گاز طبيعي و تنها ۸% آن از طريق پالايشكاه نفت مي باشد. بيشترين پروپان توليدي خاورميانه براي صادرات مخصوصا به آسيا استفاده مي شود. بخشي از آن نيز براي مصرف داخلي بعنوان خوراك صنعت پتروشيمي بالاخص به صورت مخلوط پروپان و بوتان. جدول زير توليدكنندگان خاورمينه و ميزان توليد آنها طي سال هاي مختلف را نشان مي دهد.
سال | ايران | عراق | كويت | قطر | عربستان سعودي | تركيه | امارات | بقيه | مجموع |
2010 | 4110 | 814 | 2200 | 4652 | 14167 | 228 | 3007 | 816 | 29994 |
2016 | 5249 | 913 | 2353 | 6177 | 14169 | 294 | 5528 | 692 | 35375 |
۶۲ در صد مصرف پروپان خاورميانه در صنعت شيميايي مي باشد. بزرگترين مصرف كننده خاورميانه عربستان سعودي با حدود ۱۰ ميليون و پس از آن ايران با ۲٫۵ و عراق با ۲٫۲ ميليون تن مصرف در ۲۰۱۷ مي باشند. با توجه به برنامه ريزي هاي انجام شده براي راه اندازي كامل فازهاي پالايشگاهي پارس جنوبي و استحصال گازهاي همراه نفت پيش بيني مي شود حجم قابل توجهي پروپان در آينده نزديك به توليد كشور عزيزمان افزوده شود.
در حال حاضر بخش عمده پروپان توليدي كشور بدون اينكه ارزش افزوده و اشتغال و زنجيره توليد به دنبال داشته باشد بصورت خام صادر مي شود و بخشي نيزبه همراه بوتان به عنوان سوخت LPG در داخل مصرف مي شود. ايران يكي از كشورهاي مهم صادر كننده پروپان در جهان است اين پروپان در واحد هاي PDH چين به پروپيلن و پلي پروپيلن و دها محصول با ارزش افزوده بالا تبديل و با قيمت هاي بيش از 3 برابر صادر مي شوند. مزيت ويژه ايران احداث واحدهاي PDH است و تاخيرهاي طولاني مدت در اين حوزه در آينده قابل توجيه و دفاع نخواهد بود.
روش توليد پروپيلن از پروپان در آينده نزديك روش وتكنولوژي غالب در جهان خواهد شد.
**** روش چهارم توليد پروپيلن از گاز متان: توليد پروپيلن از روشGTO يا MTO و GTPP
در اين روش گاز متان در واحد متانول به متانول با خلوص بالا تبديل مي شود و متانول در واحد MTO به اتيلن و پروپيلن تبديل مي شود بيش از 70 درصد اتيلن و مابقي پروپيلن اما در واحد MTP متانول به پروپيلن تبديل مي شود و محصول ثانويه بنزين پيروليز نيز توليد مي شود. در اين واحد ها حدود 3 تن متانول تبديل به يك تن محصول اتيلن پروپيلن مي شود و با توجه به قيمت متانول توجيه اقتصادي احداث واحد MTO براي مالك واحد MTO وابستگي بالايي به اطمينان به امكان فروش در بلند مدت و عدم نوسان بالاي قيمت متانول دارد اگر سرمايه گذار واحد توليد كننده متانول مطمئن باشد قيمت متانول در 5 يا 10 سال آينده سقوط زيادي نخواهد داشت و مدت زيادي كمتر از 20 درصد بعلاوه قيمت تمام شده نخواهد شد در اين صورت مالك واحد متانول در حال توليد توجيه اقتصادي و انگيزه زيادي براي احداث واحد MTO نخواهد داشت يعني اگر قيمت متانول از 150 دلار به بالا نوسان داشته باشد و ميانگين قيمت 5 ساله با لحاظ نوسانات قيمت حدود 0 دلار باشد مالك واحد متانول تمايل چنداني به احداث واحد MTO يا MTP نخواهد داشت مگر اينكه دولت مشوق هاي جذابي در قيمت خوراك جهت احداث واحد پائين دست اعمال نمايد. تصور مي شود ميانگين قيمت متانول در 5 سال آينده كمتر از 0 دلار نباشد.
اما براي سرمايه گذاراني كه تصميم به احداث واحد متانول دارند و مي خواهند بين احداث واحد متانول يا واحد MTO يا MTP تصميم گيري نمايند چند نكته در تصميم گيري آنها نقش تعيين كننده دارد كه عبارتند از:
1- افزايش عرضه در بازار متانول ممكن است روي قيمت متانول اثر بگذارد لذا مطالعه دقيق بازار متانول و افزايش توليد جهان در 10 سال آينده و افزايش نياز جهان در 10 سال آينده بايد دقيق بررسي و تحليل شود. در اين تحليل لازم است دقيقا مشخص شود متانول به چه مصارفي خواهد رسيد و آينده نياز در اين مصارف چه ميزان افزايشي مي باشد. مثلا اگر افزايش مصرف عمدتا در واحدهاي MTO چين و واحدهاي فرمالين است لازم است ميزان افزايش تقاضا در اين حوزه ها دقيق بررسي شود.
2- قيمت تمام شده متانول در ايران كمتر از ساير كشورهاي جهان است و دلايل آن هم عبارتند از قيمت مناسب تر گاز متان، قيمت برق مصرفي، قيمت اكسيژن مصرفي، هزينه نيروي انساني ماهر و ساير هزينه هاي توليد لذا در هر شرايطي توليد كنندگان متانول ايران توان رقابت با ساير رقباي خود را دارند مگر اينكه وارد كنندگان از ابزارهاي غير متعارف از قبيل تعرفه و تحريم و غيره استفاده كنند.
3- هم اكنون وزرات نفت و شركت ملي صنايع پتروشيمي مجوز احداث واحد متانول بدون صنايع پائين دست را نمي دهد لذا گر تخفيف 30 درصدي در نرخ خوراك براي حداقل 10 سال تثبيت و قطعي شود احداث واحد هاي GTO نيز از توجيه اقتصادي مناسب برخوردار خواهد بود و توليد كننده بر اساس شرايط بازار مي تواند نسبت به صادرات متانول يا اتيلن و پروپيلن تصميم گيري نمايد. يك واحد 1.65 ميليون تني متانول سالانه 1.4 ميليارد متر مكعب گاز متان براي خوراك استفاده مي كند كه كل هزينه خريد خوراك متان بدون لحاظ تخفيف 30 درصد نسبت به گاز متان تحويلي به واحدهاي مشابه پتروشيمي حدود 140 ميليون دلار مي شود و با تخفيف حدود 98 ميليون دلار يعني سالانه حدود 40 ميليون دلار تخفيف خوراك متان در سال اختصاص مي يابد از طرف ديگر در واحد GTO يا GTP خوراك 98 ميليون دلاري به 550 هزار تن محصول به ارزش كل 410 ميليون دلار در سال تبديل مي شود البته هزينه احداث واحد GTO زياد است و براي احداث واحد ذكر شده مي بايست جمعا 900 ميليون دلار سرمايه گذاري كرد بدون لحاظ واحدهاي يوتيليتي و واحد توليد اكسيژن لذا حجم سرمايه گذاري بالا است و حجم سرمايه گذاري اين روش براي توليد همان ميزان اتيلن يا پروپيلن نسبت به واحد يك ميليون تني الفين با خوراك مايع يا واحد 600 هزار تني PDH حدود 50 درصد بيشتر است اما چون خوراك ارزان تر است با نگاه بلند مدت مثلا با نگاه بازگشت سرمايه بالاي ده سال توجيه پذيري آن مناسب تر خواهد شد.
مزيت واحدهاي GTOنسبت به واحدهاي الفين و PDH هزينه كمتر خوراك و در نتيجه هزينه كمتر توليد است اما حجم سرمايه گذاري براي توليد ميزان مشابه اتيلن يا پروپيلن خيلي بالاتر است. و تنها براي سرمايه گذاراني در ايران جذابيت دارد كه بتوانند وام ارزي با بهره كم و تخفيف ويژه در نرخ خوراك دريافت نمايند.
حال سئوال اين است كه اگر MTO توجيه اقتصاي ضعيفي در ايران دارد چرا اين همه واحد MTO در نقاط مختلف جهان در حال احداث مي باشند؟ يا اگر واحد هاي MTO توجيه اقتصادي كمي دارند چرا شركتها چيني و آمريكايي پي در پي در حال احداث واحدهاي MTOو CTO(استخراج متان از ذغال سنگ و تبديل آن به الفين) هستند و تا كنون تعداد قابل توجهي واحد MTO در چين و ساير نقاط جهان احداث شده و طي ده سال آينده واحدهاي MTO حدود 20 درصد متانول توليدي جهان را به خود اختصاص خواهند داد. يعني بيش از 20 ميليون تن از متانول توليدي جهان در واحدهاي MTO مصرف خواهد شد. در حال حاضر واحدهاي MTO سالانه 12 ميليون تن متانول مصرف مي كنند هر واحد MTOبا ظرفيت 550 هزار تن محصول سالانه ۱.۶ ميليون تن متانول مصرف مي كند با توجه به پيش بيني منابع مختلف معتبر مصرف واحدهاي MTO طي ده سال آينده به 20 بيش از ميليون تن مي رسد يعني حدود 13 واحد MTO احداث مي شود و معناي آن اين است كه بين 8 تا 10 ميليارد دلار در اين حوزه سرمايه گذاري خواهد شد. سرمايه گذاري در واحدهاي GTO توجيه اقتصادي مناسب تري نسبت به MTO دارد (يعني سرمايه گذار نخواهد متانول را از شركت ديگري خريداري كند خودش مستقيما گاز متان را به متانول تبديل و متانول را در واحدMTO استفاده كند)خصوصاً در كشوري چون ايران كه گاز متان وافر ارزان قيمت وجود دارد و توجيه اقتصادي مناسبي خواهد داشت مشروط به اينكه اين سرمايه گذاري با وام هاي بلند مدت كم بهره انجام شود.
شركتهاي چيني و غيره كه براي احداث يك واحد CTO با ظرفيت 550 هزار تن اتيلن و پروپيلن حدود يك ميليارد دلار سرمايه گذاري مي كنند و حاشيه سود اين واحد ها با خوراك 15 تا سنتي متان كمتر از 10 درصد مي شود. غالبا شركتهاي چيني گاز متان را از ذغال سنگ استحصال مي كنند و ضمن توليد كك گاز متان نيز توليد مي كنند كك با خلوص و قيمت بالا را به شركتهاي فولادي و غيره مي فروشند و از گاز متان در كنار سوخت براي توسعه صنعت پتروشيمي بهره برداري مي نمايند. چرا چنين سرمايه گذاري كلان با حاشيه سود كمي را انجام مي دهند؟ دليل آن اين است كه اين سرمايه گذاران حداكثر 15 درصد از سرمايه را خود تامين مي كنند و مابقي از طريق بانكها با بهره حدود 5 درصد تامين مي شود و دوره حداقل 5 ساله براي باز پرداخت اقساط وام از زمان بهره برداري واحد توليدي لحاظ مي گردد. از طرف ديگر دولت از اين شركت هاي سرمايه گذار به دليل سفارش ساخت تجهيزات به كارخانه هاي داخل كشورشان و اشتغال وتوسعه ناشي از آن حمايت مي كند و سياست هاي دولت در اين حوزه قابل اتكا و پايدار است. حتي اگر حاشيه سود سرمايه گذاري كمتر از 10 درصد باشد دولت چين و برخي كشورهاي مهم ديگر از اينگونه پروژه هاي زير بنايي كه نياز كشور به متانول، پروپيلن و اتيلن را تامين مي كند و در زير شاخه هاي اين دو محصول ارزشمند ميليون ها شغل ايجاد مي شود حمايت جدي مي كنند چرا كه استراتژي مشخص و جامعي در اين حوزه ها دارند.
يكي از بهترين شيوه ها براي سرمايه گذاري در اين حوزه آن است كه پروژه بصورتEPC به شركت معتبر بين المللي واگذار و آن شركت خود مكلف به تامين فاينانس باشد در مقابل بانك مركزي اين سرمايه گذاري را تضمين و طي قراردادهاي بين المللي حداقل ۷۰ درصد محصول طرح تا زمان بازپرداخت اصل و بهره سرمايه گذاري به شركت سرمايه گذار اختصاص يابد برخي از پتروشيمي هاي موجود در سالهاي ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۴ به همين شيوه احداث و راه اندازي شدند. متاسفانه با تحريم گسترده ايران امكان اينگونه سرمايه گذاري ها از بين رفته وده ها ميليارد دلار مزيت سرمايه گذاري در حوزه هايي كه مزيت ويژه ايران براي رشد و‌شكوفايي اقتصادي است را از دست داده ايم.
اما در چين و آمريكا و بسياري كشورهاي ديگر از اين شيوه جذاب براي سرمايه گذاري هاي كلان استفاده مي شود. چگونه مي توان سرمايه گذاري در واحد هاي MTO را براي واحدهاي متانول موجود و سرمايه گذاري هاي آتي جذاب نمود:
۱- تضمين سرمايه كذاري خارجي توسط بانك مركزي با دريافت اطمينان لازم و‌مدارك قابل اتكا از سرمايه گذار
۲- تخفيف نرخ خوراك حداقل ۳۰ درصد به مدت ده سال
۳- عدم دريافت هزينه خوراك از سرمايه گذار در دوره ۵ ساله بازپرداخت وام و تقسيط قيمت خوراك اين 5 سال در 5 سال دوم بهره برداري
دلايل تاكيد بر وم تخفيف در نرخ خوراك عبارتند از:
- نرخ تمام شده وام ارزي در ايران حدود 13 درصد تمام مي شود و در كشورهاي رقيب حدود يك سوم است كه اين موضوع تاثير زيادي بر حجم سرمايه گذاري، IRR و زمان بازگشت سرمايه دارد
- به دلايل شرايط تحريمي ايران كه چند دهه است تداوم داردهزينه تامين تجهيزات براي ايران بالاتر از ساير كشورهاي رقيب است
- هزينه بازار يابي و فروش و هزينه هاي حمل از ايران به دليل شرايط تحريم بالاتر از شركت هاي رقيب در ساير كشور ها است
- اغلب رقباي اصلي از جمله شركتهاي رقيب در عربستان، قطر و ساير كشورها بابت سرمايه گذاري هاي كلان در نرخ خوراك و ساير تسهيلات تسهيلات مناسبي دريافت مي كنند.
جمع بندي:
براي كشوري چون ايران كه تا ده ها سال داراي ذخاير و توليد محصول ارزشمند پروپان مي باشد و سالانه بيش از 10 ميليون تن پروپان در كشور توليد خواهد گرديد منطقي ترين سناريو جهت توليد پروپيلن احداث واحد هاي PDH مي باشد هزينه سرمايه گذاري ثابت جهت توليد هر تن پروپيلن در واحد هاي PDH حدود 50 درصد كمتر از واحدهاي GTO است اما هزينه هاي جاري واحدهاي GTP در ايران حدود 30 درصد كمتر از هزينه عملياتي واحد هاي PDH براي توليد هر تن پروپيلن است. لذا با نگاه بازگشت سرمايه كوتاه مدت مثلا تا 5 سال و كاهش ريسك سرمايه گذاري واحدهاي PDH جذابيت بيشتري دارند نسبت به GTP و MTOدارند اما اگر استراتژي بازگشت سرمايه 10 ساله با استفاده از منابع بانكي با بهره كم مد نظر باشد و سرمايه گذار بتواند با 20 درصد آورده و دريافت 80 درصد مابقي از طريق وام با بهره كم و دوره بازگشت 5 سال بعد از بهره برداري، سرمايه گذاري نمايد احداث واحد هاي GTOو MTO جذابيت سرمايه گذاري بالايي خواهند يافت خصوصا براي كشوري چون ايران با خوراك متان فراوان و ساير امتيازهاي سرمايه گذاري
ساير روش هاي توليد پروپيلن در بلند مدت قابل رقابت با تكنولوژي هاي PDH و MTO نخواهند بود.سودآورترين و منطقي ترين شيوه توليد پروپيلن در ايران استفاده از تكنولوژي PDH است لذا توصيه مي شود دولت استراتژي جامع مد نظر خود كه در بر گيرنده آخرين تحليل ها و مطالعات عميق كارشناسان مجرب و مديران با تجربه و كارشناس اين حوزه است را تصويب و تمامي بخشنامه ها و آئين نامه هاي لازم تهيه و به بانك مركزي، گمرك، وزارت نفت، سازمان امور مالياتي و همه دستگاه هاي مرتبط ابلاغ شوند و حتي چنانچه ضرورت دارد اين استراتژي جامع در مجلس شوراي اسلامي مصوب و به عنوان قانون با لحاظ تمامي ظرافت هاي آن ابلاغ گردد در اين صورت بستر براي سرمايه گذاري حداقل 10 ميليارد دلاري در توليد پروپيلن با استفاده از تكنولوژي هاي PDH و GTO و احداث صنايع و زير شاخه هاي بسيار متنوع و با ارزش آن فراهم خواهد گرديد. موارد ياد شده مزيت ها و فرصت هاي ويژه كشور ايران براي جذب سرمايه گذاري و توسعه پايدار و ايجاد اشتغال مولد است. عدم اقدام جدي و اتلاف زمان منجر به سرمايه گذاري ساير كشورها و از دست دادن فرصت ها خواهد شد. كمتر حوزه سرمايه گذاري به اندازه احداث واحدهاي PDH براي ايران جذابيت دارد و عدم اقدام منجر به از دست دادن اين فرصت و مزيت ارزشمند براي توسعه و رشد اقتصاد كشور خواهد گرديد.
نظریه ولایت فقیه توسط برخی فقها مطرح شده و تعدادی از علمای بزرگ و سرشناس چون مرجع بزرگ تقلید خراسانی موافق حکومت فقها نبودند اما برخی چون مرحوم نائنی موافق حکومت فقها بودند نظر امام خمینی با نظر علمای بزرگ زمان خود از جمله مرجع تقلید زمان ایت ا.خویی در خصوص حکومت ولی فقیه تفاوت هایی دارد اکنون فارغ از اینکه به اختلاف نظر فقها و مجتهدین در این خصوض بپردازیم باید بر این پایه بحث کنیم که بهر تقدیر اکنون نظام ولایت فقیه حاکم است و چهل سال از استقرار آن گذشته و نقاط قوت و ضعف ان مشخص شده است. اکنون بهتر از چهل سال پیش یا صد سال پیش می توان در این خصوص تحلیل نمود و راهکار ارائه نمود. ابتدا به تشریح کلی نظام ولایت فقیه می پردازیم. هر کشوری یک نوع ساختار حکومتی دارد مثلا ساختار حکومتی چین به این گونه است که کل قدرتهای قانونگذاری، اجرایی، قضایی و نظامی همه از نمایندگان منتخب مردم در کنگره خلق چین بدست می اید که در واقع اکثرا نمایندگان حزب کمونیست چین هستند، در المان قدرت در دو مجلس بوند سرات و بوند ستاک و احزاب پیروز در انتخابات متمرکز است. در آمریکا قدرت بین دو مجلس نمابندگان و سنا و رئیس جمهور تقسیم شده و احزاب پیروز این قدرتها را در اختیار دارند. در ژاپن نیز همانند المان و امریکا احزاب نقش تعیین کننده دارند و قدرت در مجلس نمایندگان و مجلس می متمرکز است و قدرت مجریه و قضائیه و نظامی همه از مجلس ناشی می شوند البته دستگاه قضائیه استقلال خاصی دارد که با قوانین خاص اداره می شود. همه کشورهای جهان به یکی از شیوه های زیر اداره می شوند و سیستم و ساختار حکومتی انها به ترتیب ذیل است.
1- نظام پارلمانی ریاستی همچون امریکا،فرانسه، ترکیه و کشورهای متعدد دیگر
2- نظام پارلمانی مانند انگلیس ژاپن، عراق، استرالیا، کانادا و
3- نظام پادشاهی پارلمانی مثل اسپانیا، هلند، اتریش و چند کشور دیگر که پادشاه در این کشورها در کنار مجالس از قدرت بالایی برخوردار است
4- نظام پادشاهی مثل عربستان کویت و چند کشور محدود دیگر، اکثر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس
5- نظام ولایت فقیه صرفا در ایران
در حال حاضر از نظر اقتصادی و رفاه ملی موفق ترین الگوی حکومتی در جهان نظام های حزبی هستند از جمله آلمان و ژاپن و کره و آمریکا و چین که انتخابات بر محور احزاب مردمی انجام می شود.
هیچ عاملی به اندازه ساختار حکومت منبعث از قانون اساسی در رشد وتوسعه همه جانبه یا افول و سقوط ملت ها و‌کشورها موثر نیست نقش قانون اساسی در این خصوصی بی بدیل و تعیین کننده است.
ساختار نظام جمهوری اسلامی بر اساس قانون اساسی مصوب مجلس خبرگان قانون اساسی با ریاست شهید دکتر بهشتی شکل گرفت که البته این قانون در سال 68 دچار تغییرات زیادی شد از جمله اینکه شورای رهبری حذف شد، ولایت مطلقه فقیه در قانون گنجانده شد، قوه قضایی از زیر مجموعه شورای عالی قضایی منتخب قضات خارج و ذیل مقام ولی فقیه قرار گرفت، صدا و سیما از ذیل کنترل روسای سه قوه خارج و ذیل مقام ولی فقیه قرار گرفت و اختیارات ولی فقیه افزایش چشمگیری یافت.
شوراي عالي قضائي طبق قانون اساسي دهه اول انقلاب مركب از 3 قاضي مجتهد به انتخاب قضات كشور و رئيس ديوان عالي كشور و دادستان كل كشور به پيشنهاد قضات ديوان و حكم رهبر تعریف شده بود اما به دلایل مختلف خصوصا شرایط اول انقلاب و جنگ اين قانون مترقی هرگز عملا اجرايي نشد كه اگر مي شد دستگاه قضائي در 40 سال گذشته شرايط متفاوتي مي داشت.
متن قانون اساسی و تغییرات اعمال شده در آن را اینجا مشاهده نمائید
قانون اساسی موجود دارای ایرادات و نواقصی است که ضرورت دارد هر چه سریعتر بررسی های کارشناسی و هم اندیشی نخبگان جهت اصلاح آن آغاز شود ضرورت دارد دبیرخانه ای در این خصوص تشکیل و کارگروه های تخصصی متشکل از نمایندگان مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس ، ریاست جمهوری و شورای نگهبان در این جلسات شرکت نمایند. این نخبگان با بررسی عمیق سیستم های حکومتی موجود در جهان و بررسی عمیق مدل نظام ولایت فقیه می توانند اصلاحات مورد نیاز در قانون اساسی را به مجلس خبرگان رهبری، مقام معظم رهبری و مجلس و ریاست جمهوری پیشنهاد نمایند اگر این ایرادات موجود در قانون اساسی اصلاح شوند نظام ولایت فقیه برتری های مهمی نسبت به سایر الگوهای حکومتی در جهان خواهد داشت و می تواند به عنوان الگوی ساختار حکومتی برتر خودنمایی نماید.
برخی از ایرادات قانون اساسی عبارتند از:
1- شرایط ورود به مجلس خبرگان رهبری و حدود اختیارات این مجلس
2- مواد قانونی مربوط به دستگاه قضائی و استقلال این قوه
3- نقصان کمبود مجلس دوم با نقش قانونگذاری و نظارت بر اجرای قانون (این مورد حدودا مشابه مجالس سنا می باشند)
4- نقش و جایگاه احزاب در مجالس و انتخابات
در قانون اساسی موجود آمده که خبرگان منتخب ملت باید وارد مجلس خبرگان شوند و تعیین نکرده خبرگان منتخب ملت فقها باشند، اینکه همه اعضای خبرگان فقیه باشند تفسیر شورای نگهبان است. موضوع ورود یک قشر و تخصص خاص به مجلس خبرگان آنقدر مهم و سرنوشت ساز و کلیدی است که نمی تواند با عنوان یک اصل قانون مجزا در قانون نباشد و به تفسیر موکول شود. این موضوع باید به صراحت در اصلاح قانون اساسی تعیین تکلیف شود.
تشخيص اينكه چه كسي مجتهد است و چه كسي مرجع تقليد است و مرجع تقليد اعلم كيست بر عهده حوزه هاي علميه و نظر مراجع عاليقدر تقليد و مدرسين حوزه هاي علميه است، مجلس خبرگان موظف است از بين مجتهدين و فقهاي عاليقدر شخصي را به عنوان رهبر برگزينند كه ويژگيهاي ذكر شده در قانون اساسي را داشته باشد . در ادامه با ادله محکم اثبات می شود که ما نیاز به مجلس دوم داریم واین مجلس دوم می تواند مجلس خبرگان باشد. البته در مطالب قبلی تحت عنوان " فرآیند پیچیده قانونگذاری و عواقب وخیم نمایندگان ناآشنا و بی تخصص" تا حدودی این موضوع شرح داده شد. مصوبات مجلس شورای اسلامی صرفا در حیطه بودجه و سئوال و استیضاح و چند مورد اجرایی دیگر نیاز به تائید مجلس خبرگان نداشته باشد و مابقی مصوبات مجلس پس از تصویب مجلس خبرگان به قانون تبدیل شوند و مصوبات در خصوص رفراندوم و هر گونه تغییر در قانون اساسی باید به تصویب بیش از دو سوم اعضای مجلس خبرگان برسد و ترکیب اعضای مجلس خبرگان نیز یک سوم افراد منصوب رهبر باشند و مابقی از تخصص های مختلف تعیین شده با میزان مشخصی سابقه اجرایی در سطوح میانی و بالا باشند. به این ترتیب نگرانی از تغییر ساختار نظام از بین می رود چرا که چنانچه یک سوم منصوب رهبری با موضوعی که نیاز به رای بیش از دو سوم دارد مخالف باشند آن موضوع هرگز قانون نخواهد شد. ضرورت دارد احزاب نقش جدی تری در انتخابات و مجالس ایفا نمایند احزاب ضرورت انکار ناپذیر ساختار اجتماعی هستند و تضعیف آنها در بلند مدت عواقب وخیمی به دنبال دارد احزاب نقش نظارت بر قدرت، رابط بین مردم و قدرت و پرورش دهنده مدیر هستند احزاب سازمان های ماندگار هستند و سرمایه احزاب اعتبار انهاست و احزاب قوی مردمی از این سرمایه بی بدیل خود با عمل به وعده ها و تعهدات حفاظت خواهند نمود و وعده ای نمی دهند که توان اجرای آنرا نداشته باشند.
هیچ کشور توسعه یافته ای در جهان یافت نمی شود که احزاب نقش کلیدی در انتخابات نداشته باشند و سیستم نظام حزبی در آن حاکم نباشد.
تحلیل ضرورت تقویت احزاب را اینجا مشاهده فرمایید
تبیین جایگاه و‌نقش احزاب را اینجا مشاهده نمائید
تحلیل نقش سازنده احزاب در ایران و‌سایر کشورها را اینجا مشاهده فرمائید
چنانچه ایرادات موجود در قانون اساسی رفع و اصلاحات لازم در قانون اساسی اعمال شوند نظام جمهوری اسلامی مترقی ترین نظام حکومتی در جهان خواهد شد.
افلاطون حدود 2500سال پیش در کتاب تاریخی و شاهکار خود به نام جمهور در فصل پنجم چنین می گوید:
اولین تغییری که باید صورت گیرد این است که در جامعه‌ها فیلسوفان باید پادشاه شوند یا کسانی که پادشاه هستند فیلسوف. اگر در جامعه‌ها فیلسوفان پادشاه نشوند، یا کسانی که امروز عنوان شاه و زمامدار به خود بسته‌اند به راستی دل به فلسفه نسپارند، و اگر فلسفه و قدرت ی با یکدیگر توأم نشوند، و همهٔ طبایع یک جانبهٔ امروزی، که یا تنها به این می‌گرایند یا به آن، از میان بر نخیزند، بدبختی جامعه‌ها، و به‌طور کلی بدبختی نوع بشر، به پایان نخواهد رسید؛ و دولتی که وصف کرده‌ایم جامهٔ عمل نخواهد پوشید.»
موضوع بحث فیلسوفان و اندیشمندان بزرگ این بوده که حکما و فیلسوفان و علما اگر حاکم شوند و در چارچوب های بیان شده حکومت نمایند بهترین نوع حکومت برای بشر خواهند بود.
ولی فقیه در ساختار حکومت ولایت فقیه بیان شده نقش های ویژه ای ایفا خواهند نمود که از جمله آنها عبارتند از:
1-نظارت بر حفظ و استمرار نظام و چارچوب های اخلاقی و اسلامی
2- جلوگیری از صدمات ناشی از اختلافات ی و جناحی به منافع ملی
3- وجود جایگاه قدرتمند و ورای رفت و امدهای مقامان ی و اجرایی جهت ترسیم استراتژی های کلان و بلند مدت و نظارت بر اجرای استراتژی ها و مدیریت حوزه های راهبردی و کلان
4- مدیریت نیروهای مسلح و پیشگیری از ورود نیروهای مسلح به مسائل و موضع گیری های ی همچنین تقویت مستمر توان دفاعی کشور
5- وجود نهاد ولایت فقیه به عنوان نهاد قدرتمند اقتدار و وحدت ملی به عنوان پدر ملت و مایه اطمینان و آرامش مردم
ادامه دارد.
مهمترین منابع تولید گاز اتان جهان عبارتند از:
1- میدان گازی پارس جنوبی
2- شیل گازهای آمریکا
3- گازهای همراه نفت
از 4 یا 5 سال آینده فشار برخی فازهای پارس جنوبی به حدی کاهش می یابد که برای حفظ میزان تولید می بایست از کمپرسورهای خاص در محل استخراج استفاده نمود که این موضوع هزینه استخراج را افزایش می دهد این وضعیت به مرور در سالهای بعد نیز برای سایر فازهای گازی حادث خواهد شد و از ده سال آینده غالب فازهای پارس جنوبی با استفاده از کمپرسورهای بزرگ و مخصوص خواهند توانست میزان تولید خود را حفظ کنند.
- سرعت افت فشار در میادین شیل گاز بیش از میادین متعارف است لذا از حدود 5 سال آینده هزینه تولید گاز اتان در شیل گازهای آمریکا نیز تا حد قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
- در خصوص گازهای همراه نفت شرایط کشورهای تولید کننده از قبیل ایران و عربستان و ونزوئلا و چند کشور دیگر خیلی تغییر منفی نخواهد داشت اما حجم تولید گاز اتان در این بخش خیلی زیاد نیست و تاثیر چندانی بر قیمت اتان نخواهد داشت
- پیش‌بینی آغاز افت فشار پارس جنوبی از ۴ سال آینده اینجاست
- افت فشار و افزایش هزینه های تولید در میادین شیل گاز آمریکا
در حال حاضر ترافيك در شهرهاي بزرگ و خصوصا شهرتهران يكي از دردناك ترين معضلات زندگي در اين شهرهاي بزرگ مي باشد. هزاران نفر بخاطر آلودگي هوا به انواع بيماري ها گرفتار و يا از دنيا رفته اند. ترافيك منجر به افزايش شديد مصرف بنزين در كلانشهر ها شده است. در شهر تهران روزانه حدود 5 ميليون خودرو سواري تردد مي كنند كه مصرف بنزين آنها حدود 20 ميليون ليتر در روز است. با لحاظ قيمت جهاني بنزين ارزش اين ميزان بنزين روزانه 10 ميليون دلار و سالانه 3.6 ميليارد دلار است. بطور متوسط بين 60 تا 70 درصد خودروهايي كه در تهران و كلانشهرها تردد مي كنند تك سرنشين هستند.
تعداد اتوبوس هاي فعال در شهر تهران حدود 7 هزار دستگاه است اينجا و اينجا هر اتوبوس در تهران روزانه 1200 نفر را جابجا مي كند منبع با لحاظ 12 ساعت فعاليت براي هر اتوبوس در هر ساعت 100 مسافر جابجا مي شوند با لحاظ اينكه مسافر ها در طول مسير مبدا تا مقصد پياده و سوار مي شوند اين آمار نشان مي دهد اتوبوس ها با سرعت كمي تردد مي كنند يا در ترافيك ها توقف زيادي دارند. چنانچه ترافيك در تهران كاهش يابد تعداد رفت و برگشت هاي اتوبوس ها در هر مسير بين 2 تا 3 برابر قابل افزايش است و اگر چنين شود تعداد مسافرين قابل جابجايي با 7000 اتوبوس موجود به 2 تا 3 برابر خواهند رسيد يعني از حدود 8 ميليون به 16 تا بيش از 20 ميليون جابجايي در روز خواهد رسيد. البته با روان شدن ترافيك جابجايي مسافر توسط تاكسي ها و ميني بوس ها و خودرو هاي اسنپ و تپسي و ساير شيوه هاي حمل و نقل عمومي افزايش خواهند يافت.
روش هاي پيشنهادي جهت كاهش ترافيك تهران و ساير كلانشهرها:
1- جريمه حداقل 10 تا 20 هزار تومان براي هر خودرو تك سرنشين كه وارد محدوده ترافيك شهر شود
- با توجه به تسلط دوربين ها به تردد خودروها در تهران و كلانشهرها امكان شناسايي خودروهاي تك سرنشين وجود دارد.
- مبلغ جريمه های فوق كه روزانه حداقل معادل خريد يك اتوبوس است مي بايست صرفا در حساب خاصي جهت خريد اتوبوس توسط سازمان اتوبسراني هر كلانشهر اختصاص يابد. با اين مبالغ جريمه فقط در تهران مي توان حداقل سالانه 200 تا 300 اتوبوس جديد خريداري نمود.
- با اجراي اين طرح بسياري از شاغلين در ادارات و مشاغل مختلف ديگر سعي در شناسايي همكاران و دوستاني كه مسير تردد مشترك دارند خواهند نمود و بدين ترتيب استفاده از خودروهاي شخصي كاسته خواهد شد.
با اجراي اين طرح قطعا از ترافيك تهران و كلانشهرها كاسته خواهد شد و سرعت تردد اتوبوس هاي عمومي و ساير وسايل حمل و نقل عمومي افزايش و تعداد جابجايي مسافرين نيز به مرور زياد و زياد تر خواهد شد.
2- ايجاد مسير ويژه تردد موتور سيكلت و دوچرخه :
ميزان مصرف بنزين موتور سيكلت حدود يك سوم خودروهاي تك سرنشين و ميزان فضايي كه اشغال مي كند حدود يك چهارم است لذا ايجاد مسير ويژه تردد موتور سيكلت منجر به كاهش قابل توجه ترافيك و كاهش مصرف بنزين و كاهش آلودگي هوا خواهد گرديد. این موضوع در برخی کشورها از جمله چین تجربه شده و اگر موتور سیکلت ها نبودند وضعیت ترافیک آن کشورها خیلی بدتر می شد.
3- حمایت از سامانه جامع جابجایی شاغلین
- نرم افزار این سامانه جامع تا حدودی شبیه نرم افزار اسنپ یا تپسی خواهد بود و همه شرکتهای دولتی و غیر دولتی واقع در سطح شهر تهران و سایر کلان شهر ها مکلف هستند محدود اقامت کارکنان خود را در آن ثبت کنند.
- نرم افزار مناطق مختلف را به زون یا بخش های با طول و عرض مشخص تقسیم و بر اساس تعداد افراد واقع در هر بخش و محل کار آنها تقسیم بندی لازم را انجام می دهد مثلا تعیین می کند که 20 نفر در نزدیک میدان استخر زندگی می کنند که محل کار آنها نزدیک خیابان طالقانی تقاطع قرنی است
- از طریق سامانه پیامکی برای شاغل واقع در هر بخش ارسال می شود و به آنها اطلاع رسانی می شود که ون یا مینی بوس یا اتوبوس یا ماشین سواری در فلان ساعت در فلان ایستگاه تعیین شده شما را به مقصد می رساند در صورت تائید عدد 1 را وارد کنیدبه این طریق و همچنین از طریق سایت و رمز عبوری که برای هر یک از شاغلین ارسال می شود افراد می توانند هم مسیرهای خود را انتخاب کنند محل انتظار خود برای آمدن سرویس مد نظر را انتخاب نمایند
بدین ترتیب سامانه جابجایی شاغلین متناسب با نظر و سلیقه آنها جمع کثیری از شاغلین را به صورت جمعی به محل های کار خود منتقل می نماید. انواع آپشن یا گزینه ها در این نرم افزار وجود خواهد داشت.
- وزارت نفت می بایست مکلف است طبق تبصره قانون برنامه بابت صرفه جویی که از این طریق در مصرف بنزین می شود به شرکت یا سازمان متولی این برنامه متناسب با میزان عملکرد آنها یارانه اختصاص دهد بخش کمی از این یارانه برای شرکت یا سازمان متولی و بخش عمده آن به عنوان تخفیف یا امتیاز یا پاداش استفاده از این سیستم از کرایه دریافتی از شاغلین کسر و به مالکین خودرو اختصاص می یابد. به این ترتیب کسانی که از مینی بوس یا ون های این سیستم استفاده می کنند به دلیل میزان بالای صرفه جویی در مصرف سوخت کرایه بسیار کمتری پرداخت خواهند نمود و در زمان کوتاه با آرامش به محل کار یا منزل خود می رسند.
جزئیات بیشتر این سامانه در فرصت دیگری تشریح خواهد گردید و امیداست شهرداری تهران و کلانشهر ها و سایر دستگاه های متولی این پیشنهاد را پخته تر و تکمیل نمایند و شیوه های اجرایی آن را مشخص و آن را عملیاتی کنند.
4- حمايت شهرداري ها از ايجاد مراكز فروش در مناطق مختلف شهر و كاهش وابستگي به مراكز خريدموجود
- به عنوان مثال يافت آباد تهران معروف شده به مركز فروش مبلمان و تخت خواب يا ميدان جمهور، ميدان 7 تير و نقاط مختلف ديگر به عنوان مركز خريد لوازم مختلف، اين موضوع ترافيك كلانشهرها را افزايش مي دهد. جمعيت مناطق مختلف تهران مثلا حكميه، جنت آباد، چيتگر و ساير نقاط از بسياري از شهرهاي متوسط كشور بيشتر است اما مراكز خريد لازم در اين مناطق وجود ندارد و مردم به مراكز معروف خريد مي روند و اين وضعيت قابل تداوم نيست چرا که ضمن اتلاف وقت و عمر ملت منجر به افزایش ترافیک و اتلاف سوخت و آلودگی هوا می گردد و قطعا شهرداري ها مي بايست براي حل اين معضل تصميم هاي جدي و عملياتي اتخاذ نمايند. البته افزايش قيمت بنزين اين وضعيت را كاهش خواهد داد.
5- حمايت از فروش اينترنتي
ضرورت دارد شهرداري كلانشهر ها و سازمان بهينه سازي مصرف سوخت(زير مجموعه وزارت نفت) از ايجاد سامانه هاي جامع فروش اينترنتي همانند ديجي كالا حمايت كنند در چارچوب مشخصي بابت هر فروش كالا بصورت اينترنتي پاداش نقدي براي اينگونه فعاليت ها و فروش هاي اينترنتي لحاظ و هر ماهه پرداخت شود. توسعه فروش اينترنتي مي تواند منجر به صرفه جويي ده ها ميليون دلار در مصرف بنزين در تهران و ساير كلان شهرها شود.
6- تغيير ساعت كار ادارات:
تعيين ساعت شروع ادارات از ساعت 7 صبح تا ساعت 14 منجر به كاهش ترافيك صبحگاهي مي شود
احتمال مي رود اجراي اين طرح منجر به افزايش بهره وري كاركنان شود.
7- انتخاب مدرسه و تغيير ساعت شروع و پايان مدرسه ها
در تهران و كلانشهرها تعداد زيادي از دانش آموزان در مدارس با فاصله دور از محل زندگي دانش آموز ثبت نام مي شوند و اين موضوع ترافيك را از ابتداي مهر تا پايان فصل مدرسه ها افزايش مي دهد. پيشنهاد مي شود مدارس مكلف شوند هزينه اي تحت عنوان عوارض آلودگي هوا و لطمه به سلامت شهروندان از والدين اينگونه دانش آموزان دريافت کنند و اين مبلغ صرف توسعه امكانات مدارس مناطق ضعيف تر آن شهرها شود. همچنين تعيين ساعت شروع دبستان ها از ساعت 9 و دبیرستان ها از ساعت 8 تا 14.30 و 15.30 می بایست مورد برنامه ریزی قرار گیرد و طی یکسال آینده بصورت یکجا یا منطقه به منطقه در تهران و شهر به شهر در سایر کلانشهرها اجرایی گردد.
خبرهای مربوط به تغییر ساعت شروع مدارس اینجا و اینجا
در حال حاضر روزانه 100 میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف می شود که بخش عمده آن مربوط به حمل و نقل درون شهری و خصوصا در کلانشهرها است. روزانه حدود 90 میلیون لیتر گازوئیل هم در کشور مصرف می شود که سهم حمل و نقل درون شهری قابل توجه است. قیمت جهانی هر لیتر بنزین و گازوئیل بین 45 تا 55 سنت معادل 5تا 6 هزار تومان است. با اجرای برنامه های فوق احتمالا روزانه حدود ده میلیون لیتر در مصرف بنزین و گازوئیل صرفه جویی شود که ارزش ریالی آن معادل 2هزار میلیارد تومان در سال می شود. انتظار است حداقل نیمی از این مبلغ جهت توسعه سریع مترو و شبکه ریلی درون شهری هزینه و خرید اتوبوس های مناسب حمل و نقل درون شهری اختصاص یاید
یکی از پیچیده ترین تصمیم هایی که نیاز به دانش و‌تجربه و‌اختصاص وقت بسیار بالا دارد همانا وضع قانون است. قانون به دلایل متعدد باید برای بلند مدت طراحی شود حداقل برای ده تا ۲۰ سال و نمی توان قانون را هر سال تغییر داد چرا که اگر چنین شود ثبات در تصمیم گیری و امکان برنامه ریزی بلند مدت از بین خواهد رفت. وضع یک قانون معمولا بر ده ها عامل در کوتاه مدت و‌بلند مدت اثر می گذارد برای نمونه گزارش صوتی تصویری زیر را مشاهده فرمائید
فیلم آموزنده آزادسازی ۱۴ گرگ درپارک بزرگ یلواستون آمریکا را اینجا ترجمه شده یا اینجا مشاهده فرمائید
مشاهده نمودید که قانونی وضع کردند و مجوز شکار گرگ در یک پارک جنگلی خیلی بزرگ را آزاد کردند ابتدا همه خوشحال شدند که چه مصوبه خوبی تصویب شد شر گرگ ها کم می شود و‌دیگر خطری جدی در جنگل وجود ندارد اما مدتی بعد عواقب این تصمیم به ظاهر منطقی یکی یکی خود را نشان دادند.
بسیاری از قوانین که در مجلس ایران مصوب شده و می شوند از ساختار علمی و‌پشتوانه دانش و‌تجربه و‌شناخت عمیق لازم برخوردار نبوده و در نتیجه خسارت ها و هزینه ها و عواقب سنگینی را بر جای گذاشتند. مجلس در کنار تصویب قانون بودجه سالانه، نظارت بر عملکرد دولت هر ساله قوانین متعدد دیگری را مصوب می نماید که بسیاری از این قوانین از جامعیت و عمق علمی و دانش و چارچوب های اجرایی لازم برخوردار نمی باشند.
از جمله این قوانین که کاستی های پر هزینه ای به دنبال داشته اند عبارتند از:
۱-قانون احزاب و جایگاه احزاب در ساختار حاکمیت
۲- قانون خصوصی سازی
۳- قانون انتخابات
۴- قانون بازنشستگی
۵- قانون تعیین قبمت خوراک پتروشیمی ها
۶- قانون یارانه ها و قانون تعیین قیمت حامل های انرژی از قبیل بنزین و گازوئیل و برق و گاز و غیره
7- قوانين بودجه سالانه توسعه شبكه ريلي و عملكرد ضعيف و تاسف بار 30 سال گذشته در توسعه شبكه ريلي
و برخی قوانین دیگر
اکنون بصورت موردی به نقد برخی قوانین و خسارت های سنگین ناشی از آنها می پردازیم:
1- قانون احزاب و جایگاه احزاب در ساختار حاکمیت
در این تحلیل با ارائه ادله محکم و شواهد تاریخی و استفاده از نظر حکمای بزرگ موضوع تلفیق حکومت حکما یا حکومت فقها با نظام حزبی تشریح خواهد شد و الگویی کاربردی و مترقی از سیستم حکومتداری ارائه می گردد.
آشنایی با جمهور افلاطون اینجا
در کتاب پنجم افلاطون آمده:
اولین تغییری که باید صورت گیرد این است که در جامعه‌ها فیلسوفان باید پادشاه شوند یا کسانی که پادشاه هستند فیلسوف. اگر در جامعه‌ها فیلسوفان پادشاه نشوند، یا کسانی که امروز عنوان شاه و زمامدار به خود بسته‌اند به راستی دل به فلسفه نسپارند، و اگر فلسفه و قدرت ی با یکدیگر توأم نشوند، و همهٔ طبایع یک جانبهٔ امروزی، که یا تنها به این می‌گرایند یا به آن، از میان بر نخیزند، بدبختی جامعه‌ها، و به‌طور کلی بدبختی نوع بشر، به پایان نخواهد رسید؛ و دولتی که وصف کرده‌ایم جامهٔ عمل نخواهد پوشید.»
مروری بر کتاب تاریخی افلاطون :جمهوری» را اینجا مشاهده نمائید
2- ایرادات قانون خصوصی سازی؛ خلاء های مصوبات ضعیف مجلس که زخم بازکرده اند:
- سال 1398- چگونگی احراز صلاحیت و اهلیت خریداران از مهمترین محورهای تحقیق و تفحص سازمان خصوصی‌سازی است را اینجا مشاهده نمائید
- اهلیت؛ گم شده خصوصی سازی در ایران را اینجا مشاهده نمائید
- بررسی تطبیقی خصوصی سازی در برخی از کشورها را اینجا مشاهده نمائید
- نگاهی به 17 سال خصوصی سازی پر مناقشه در ایران را اینجا مشاهده نمائید
خصوصی سازی شرکت های دولتی به ده ها دلیل منطقی تصمیم درستی است اما اگر شیوه اجرا درست و دقیق نباشد این ارزش بزرگ که گریزی از اجرای آن نیست به ضد ارزش تبدیل می شود. دولت ایران یکی از چاق ترین و کم تحرک ترین دولت های کره زمین است. حدود ده میلیون نفر توسط دولت یا شرکتها و سازمان های تحت مدیریت دولت حقوق دریافت می کنند بخش عمده ای از درآمدهای نفتی و غیر نفتی صرف پرداخت حقوق این حجم گسترده حقوق بگیر ها می شود. بهره وری در شرکتها و سازمان های تحت پوشش دولت بسیار کم است و این بهره وری کم منجر به نابسامانی امور و س و رکود گردیده است. عملکرد ادارات دولتی در استان ها را ملاحظه نمائید و محاسبه نمائید ضعف عملکرد و عدم کارایی این سازمان های عریض و طویل و حجم نیروی انسانی مازاد چه فرصت های بزرگی را ظایل می کند و چه حیف های ده ها هزار میلیارد تومانی به دنبال دارد ولی افسوس که در این مملکت به حیف ها که هزاران برابر میل هاست توجهی نمی شود.
خصوصی سازی درست و منطقی دولت را کوچک و چابک خواهد نمود. در ابتدا باید ریشه درست شود، اصل 44 قانون اساسی در واقع اصل دولتی سازی است نه خصوصی سازی در این اصل تاکید می شود که شرکتها و صنایع بزرگ باید دولتی بمانند اما تفسیر اصل 44 مغایر خود اصل 44 است و بر خصوصی سازی تاکید می کند این موضوع یا تفسیر مخالف اصل درست نمی شود و بدعت نگران کننده ای در قانون اساسی است لذا ضرورت دارد اصل 44 قانون اساسی بصورت اساسی و اصولی اصلاح شود و اهلیت خریداران شرکتهای دولتی تعیین گردد و حتی اگر قرار است دربرخی شرکتها مدیریت بصورت بلند مدت واگذار شود نه سهام و مالکیت این موضوع نیز باید با جزئیات و توسط همه طرف های ذی نفع مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
قانون می گوید سازمان خصوصی سازی مکلف است سهام شرکتهای دولتی را از طریق مزایده عمومی واگذار نماید و شرکت کننده ای که بالاترین قیمت را اعلام نمود شرکت به وی واگذار گردد حال اگر سازمان خصوصی سازی مزایده برگزار کند و برنده مزایده که بالاترین قیمت را اعلام نموده کنار بگذارد و بگوید به شخص دوم یا سوم که اهلیت دارد سهام را می فروشم این خلاف است و کسی که مرتکب چنین خلافی می شد قطعا راهی زندان می گردید حال جو پوپولیستی درست شده که چرا سهام فلان شرکتها را به کسانی فروختند که اهلیت نداشته و شرکت فلان و فلان ورشکست شده اند. اینگونه جوگیر شدن ها و شعار دادن ها مشکلات را حل نمی کند مشکل از قانونگذارانی بوده که تخصصی در فرآیند بسیار سخت و چند لایه قانونگذاری نداشته اند. باید تک تک شرکتهایی که در فرآیند خصوصی سازی واگذار شده و بعد دچار مشکل شده اند مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند و دلیل ورشکستگی دقیقا روشن شود آیا ورشکستگی به دلیل مدیریت ضعیف بخش خصوصی بوده یا دلایل دیگری از قبیل تحریم، شرایط اقتصادی و نرخ ارز و غیره از عوامل اصلی ورشکستگی بوده اند. اگر می خواهید در مسیر خصوصی سازی سهام شرکتها به اهلش فروخته شود قانون و مقررات خصوصی سازی را اصلاح کنید نه اینکه با کسانی که طبق قانون موجود عمل کرده اند برخورد شود البته اگر کسی تخلف کرده و سواستفاده مالی کرده در چارچوب قانون با وی برخورد می شود.
ادامه دارد
ظرفیت تولید متانول جهان در حال حاضر بیش از 100میلیون تن و میزان تولید حدود 87 میلیون تن در سال است با بهره برداری کامل از متانول کاوه، دنا، سبلان، سیراف و سایر واحدهای متانول تولید متانول ایران به حدود 20 میلیون تن در سال خواهد رسید. با لحاظ میزان افزایش مصرف سالانه متانول و افزایش سریع میزان تولید در سال های آتی خصوصا در آمریکا، بزودی شاهد افزایش فاصله بیشتر میان ظرفیت تولید نصب شده در جهان با میزان تولید خواهیم شد زیرا تقاضا برای همه ظرفیت های نصب شده وجود نخواهد داشت و برخی شرکتهای تولیدی مجبور به کاهش ظرفیت تولید به حدود 50 درصد خواهند شد. با این اوصاف رقابت شدید بین صادرکنندگان منجر به کاهش قیمت متانول خواهد شد.
با این اوصاف از جمله عوامل تاثیرگذاری که نقش تعیین کننده در تجارت متانول خواهند داشت عبارتند از:
در حال حاضر قیمت تمام شده متانول در ایران بین 95 تا 120 دلار بر تن است و قیمت تمام شده متانول در چین به عنوان یکی از بزرگترین مصرف کنندگان متانول ایران و جهان حدود 200 دلار است با لحاظ هزینه حمل تا چین و سایر هزینه های جانبی باز هم تولید کنندگان متانول ایران توان رقابتی نسبتا مناسبی با شرکتهای فروشنده متانول چین و شرکت های آسیایی دارند. شرکتهای چینی به سمت واحد های MTO حرکت نموده اند وبخش قابل توجهی از متانول وارداتی از ایران در واحدهای MTO استفاده می شود با قیمت های کنونی الفین استفاده از متانول 200 دلاری و حتی متانول 170 دلاری در واحدهای MTO چندان مقرون به صرفه نیست چرا که قیمت اتیلن و پروپیلن اکنون حدود850 تا 900 دلار شده و با ورود محصولات آمریکایی در حجم بالا و‌قیمت کم چشم انداز چندان روشنی هم برای افزایش قیمت اتیلن و پروپیلن در آینده نزدیک متصور نیست. برای تولید یک تن اتیلن یا پروپیلن باید حدود 3 تن متانول مصرف شود که اگر قیمت متانول 200 دلار باشد می شود 600 دلار با لحاظ هزینه کاتالیست ها و سایر هزینه های تولید، قیمت هر تن اتیلن و پروپیلن در شیوه MTO حدود 800 دلار خواهد شد که با توجه به نوسانات بازار و ریسک های متعدد و قیمت های کنونی توجیه اقتصادی چندانی ندارد لذا تنها راه منطقی این است که در واحدهای MTO از گاز متان به تولید متانول ۸۷ درصد و از آن به اتیلن و پروپیلن برسند در این صورت با ورود به زنجیره ارزش حاشیه سود نسبتا مناسبی حاصل خواهد شد که اگر چنین شود مصرف متانول وارداتی در واحدهایMTO چین کاهش خواهد یافت. نکته مهم اینکه بیش از 80 درصد متانول ایران به چین و بخش کمی هم به هند صادر می شود که هر دو بازار در معرض تهدید جدی توسط متانول صادراتی آمریکای شمالی و جنوبی قرار دارند.
درحال حاضر حدود 28 درصد متانول تولیدی جهان یعنی حدود ۲۵ میلیون تن در واحد های تولید فرمالدئید مصرف می شود و حدود 20 درصد در واحدهای MTO و 10 درصد در تولید اسید استیک و حدود 8 درصد در واحدهایMTBE/TAME و حدود 12 درصد به عنوان سوخت و مکمل سوخت دیزل و8 درصد در DME و 10 درصد مابقی نیز در سایر حوزه ها استفاده می شود. سهم مصرف واحدهای MTO رو به افزایش است و ممکن است به 30 درصد برسد.
حدو28 درصد متانول در تولیدفرمالین استفاده می شود که درصد کمی از فرمالین تحت عنوان پارافرمالین صادر می شود عمده فرمالین تولیدی جهان در همان کشورهای تولید کننده مصرف می شود. حدود 63 درصد فرمالدئید آب است لذا صادرات آن با توجه به هزینه های سنگین حمل اقتصادی نیست لذا جهت صادرات آن را با صرف هزینه و احداث واحد پارافرمالدئید به محصول خشک که آب آن جدا شده تبدیل می کنند که هزینه های خاص خود را دارد بخشی از متانول نیز به UFC80 تبدیل می شود که ترکیب متانول و اوره است و کاربرد آن نیز بیشتر در صنعت رزین ها می باشد این محصول نیز 20 درصد آب دارد که صادرات آن هزینه بیشتری دارد،لذا مقرون به صرفه است که صنایع پائین دست متانول در حوزه فرمالدئید ها و رزین های مربوطه در ایران احداث گردند.
تا چند سال پیش آمریکای شمالی وارد کننده متانول بود و سالانه حدود 6 میلیون تن متانول از امریکای جنوبی خصوصا کشور کوچک ترینیداد و توباگو و کشو وارد می کرد اما اکنون آمریکای شمالی حدود 8 میلیون تن صادرات خواهد داشت و 6 میلیون تنی هم که آمریکای جنوبی به آمریکای شمالی صادر می کرد اکنون روانه چین و هند و اروپا و سایر وارد کنندگان خواهد شد و رقابت در فروش متانول سخت و سخت تر خواهد شد.
پتروشیمی زاگرس به عنوان بزرگترین واحد تولید کننده ایران طی سالهای گذشته که حاشیه سود مناسبی کسب می نمود تمرکز خود را در استمرار تولید قرار داد و‌اقدام جدی جهت اجرای پروژه MTO انجام نداد عدم سرمایه گذاری در حوزه پائین دست متانول در آینده شرکت را تحت فشار قرار خواهد داد فرصت برجام فرصت مناسبی جهت احداث واحد MTO توسط این شرکت بود که محقق نگردید و در شرایط افزایش تولید متانول و‌محدودیت های بازار فشار بر تولیدکنندگان‌بزرگ بیشتر خواهد شدو ممکن است مجبور شوند با 60تا 70 درصد ظرفیت تولید کنند که این منجر به عدم النفع کلانی خواهد شد.
شرکتهای بزرگ تولید کننده متانول از جمله زاگرس، گروه انرژی سپهر و کاوه می بایست از توسعه صنایع پائین دست متانول از قبیل احداث واحد های MTO، فرمالدئید، اسید استیک، MTBE، دی متیل ترفتلات و غیره حمایت نمایند یا در سرمایه گذاری یا انعقاد قراردادهای منطقی در تامین خوراک این واحدها بگونه ای که جذابیت لازم برای سرمایه گذاری ایجاد شود و قراردادهای برد برد برای بلند مدت منعقد گردد. مجلس در سال 93 قانون خوبی برای حمایت از زنجیره ارزش تصویب نمود و به وزارت نفت اجازه داد تا میزان 30 درصد نرخ خوراک گاز و مایع متناسب با میزان سرمایه گذاری در زنجیره ارزش تخفیف دهد اما این قانون در عمل به درستی پیگیری و اجرا نشد که اگر می شد قطعا اکنون شرایط بسیار بهتری داشتیم.
موضوع دوم احداث واحد های MTO می باشد. از سال 1405 تولید اتان در کشور کاهش خواهد یافت و دلیل آن افت فشار گاز مخازن گازی پارس جنوبی خواهد بود یعنی از 7 سال آینده واحدهای الفینی منطقه عسلویه با مشکل تامین خوراک اتان مواجه خواهند شد و حتی در مقاطع اورهال فازهای پارس جنوبی ممکن است واحدهای پلی اتیلنی نیز با مشکل تامین خوراک مواجه شوند و قطعا این وضعیت از 10 سال آینده سخت تر خواهد شد مگر اینکه با استفاده از پمپ های خاص گاز اتان از مخزن استخراج شود و در همه سکوها پمپ های لازم جهت حفظ تولید اتان و سایر تولیدات ارزشمند نصب گردد
منطقی است در منطقه عسلویه روی واحدهای MTO و GTO سرمایه گذاری شود درست است که سرمایه گذاری اولیه واحدهای GTO نسبتا بالاست اما با نگاه بلند مدت حاشیه سود این واحدها مناسب و قابل رقابت با واحدهای الفینی خواهد بود و دلیل آن این است که در ایران گاز متان بسیاری وجود دارد. با توجه به حجم بالای سرمایه گذاری مورد نیاز جهت احداث واحدهای MTO و GTO تنها راه منطقی دریافت وام های ارزی بلند مدت با بهره کم است. شرکتهای معتبری چون پتروشیمی زاگرس، پتروفرهنگ و چند شرکت دیگر اعتبار لازم جهت دریافت وام های کلان با بهره کم از بانک ها و تامین کنندگان مالی بزرگ جهان را دارند و در صورت رفع موانع تحریم و موانع و محدودیت هایبانکی، بستر جهت دریافت وام های بلند مدت کم بهره جهت اجرای پروژه های بزرگ یاد شده فراهم خواهد گردید
بخش قابل توجهی از گاز متان در مصارف خانگی و تجاری و نیروگاه ها به هدر می رود و وزارت نفت با کمترین قیمت گاز را به این 3 بخش پر مصرف می فروشد اگر نفروشد هم مصرف کننده عمده دیگری ندارد. حدود 70 میلیارد متر مکعب گاز تولیدی کشور در این 3 بخش هدر می رود در حالی که مصرف یک واحد 1.65 میلیون تنی متانول یا یک واحد 550 هزار تنی GTO حدود 1.4 میلیارد متر مکعب گاز متان است. یعنی اگر 10 واحد GTO در ایران احداث شود جمعا 14 میلیارد متر مکعب معادل یک پنجم گازی که هدر می دهیم گاز مصرف خواهند نمود اما سالانه حدود 5 میلیارد دلار درآمد ارزی و ده ها هزار شغل مستقیم و غیر مستقیم ایجاد خواهند نمود. اما در خصوص توجیه اقتصادی واحدهای GTO این نکته مهم است که ما 1.4 میلیارد متر مکعب گاز متان به قیمت تغریبی 112 میلیون دلار را به 550 هزار تن اتیلن و پروپیلن با ارزش حدود 450 میلیون دلار تبدیل می کنیم برای احداث یک واحد GTO با ظرفیت تولید یاد شده، بدون واحدهای پلی اتیلن و پلی پروپیلن نیاز به 850 میلیون دلار سرمایه گذاری می باشد. هزینه تولید یا OPERATING COST واحدهای GTO کمتر از سایر واحدهای الفینی است اما حجم سرمایه گذاری بیشتر است لذا تنها در صورت تامین منابع ارزی با بهره کم و دوره تنفس مناسب و با نگاه استراتژیک و بلند مدت این پروژه ها اقتصادی است خصوصا برای ایران پروژه های MTO نسبت به همه کشورهای جهان اقتصادی تر است به دلیل اینکه گاز متان زیاد و پایدار در اختیار دارد و ضمن اینکه خود یک مصرف کننده محصولات الفینی است دسترسی مناسب جغرافیایی به بازارهای مهم جهان دارد و نیروی انسانی ارزان و متخصص و سایر پیش نیازها و زیرساخت های لازم را در اختیار دارد.
سرمایه گذاری در حوزه پائین دست متان از قبیل متانول، MTO و زیر شاخته های متانول از قبیل فرمالین و اسید استیک و غیره در ایران ضروری به نظر می رسد. و امید است با رفع موانع جذب سرمایه گذاری خارجی و امکان دریافت وام های کم بهره بلند مدت، مشوق های لازم جهت سرمایه گذاری بخش خصوصی در این حوزه ایجاد شود و یکی از قابل اتکا ترین مشوق ها اختصاص خوراک با قیمت بخش تجاری و خانگی و نیروگاهی برای مدت 10 سال برای سرمایه گذاری های جدید است.
طي سي سال گذشته ايران حدود هزار ميليارد دلار درآمد نفتي و همين ميزان درآمد غير نفتي داشته و اين درآمد هر سال در چارچوب قوانين بودجه كه به تصويب مجلس مي رسيد هزينه گرديده است.
دولت مجري مصوبات مجلس است ، درست است كه لايحه بودجه توسط دولت به مجلس پيشنهاد مي شود اما لايحه يك پيشنهاد است و كم و زياد كردن لايحه و صلاحيت بخشيدن و قانوني كردن و لازم الاجرا كردن آن با مجلس بوده و هست
تصويب قانون بودجه، قانون برنامه و ساير قوانين جاري امري بسيار سخت و پيچيده است، تاثير هر قانون با ساير قوانين اثرات چند لايه با درصد وقوع مختلف و فعل انفعالات ناشي از تصويب هر قانون بر زندگي فردي و اجتماعي امر قانون گذاري را به سخت ترين و پيچيده ترين كار تبديل نموده است، جهت روشن شدن موضوع چند مثال مطرح مي نمايم
لطفا خبر هاو تحلیل های مرتبط زیر را مشاهده فرمائید(روی خبر کلیک کنید تا باز شود):
- نقش مجالس قانونگذاری در فرآیند تگذاری
- عوامل هنجاری و ساختاری قانون گذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران
مثال ١ : قانون پرداخت حقوق بازنشستگي به دختر مطلقه
مثال ٢: قانون توزیع یارانه ها
مثال ۳: قانون تعیین نرخ خوراک پتروشیمی ها
مثال ۴: قانون بازنشستگی
برخی قوانین ایراد دار:
صدا و‌سیما تعداد نیروهایش دو‌برابر می شود مجلس هم‌بودجه اش را افزایش می دهد تعداد کارکنان دولت زیاد می شود مجلس هم بودجه آن بخش ها را زیاد می کند
بهره وری در سازمان ها و‌ادارات دولتی به سرعت در حال نزول است و‌تعداد شاغلین در حال ازدیاد و‌محلس بدون ریشه یابی بودجه اختصاص می دهد
بودجه اندک توسعه شبکه ریلی
بودجه اندک توسعه مترو و‌حمل و‌نقل عمومی
نظام آموزشی شدیدا پر هزینه و‌با کمترین بهره وری
مشاوران غیر تخصصی نمایندگان مجلس
- تخصص ها و‌تجربه ها و اشراف اندک نمایندگان مجلس در قانون گذاری
نقش اندک احزاب در مشاوره، خوراک فکری و‌جهت دهی صحیح نمایندگان
نظام یارانه ای به شدت ناکارآمد
شیوه های خصوصی سازی کند و ضعیف، غیر شفاف و‌ناپایدار بودن استراتژی های کلان در این بخش
صنعت خودرو ضعیف و در حال فروپاشی
ادامه دارد
پيامبر رحمت و مهرباني و خوبي ها محمد ابن عبدالله(ص) در راه بازگشت از آخرين سفر حج بود كه خداوند اين آيه را نازل فرموده و به پيامبر امر نمودند اين پيام آفريدگارت را ابلاغ كن كه اگر چنين نكني دين تو ناقص خواهد بود
آيه ياد شده در قرآن كريم عبارت است از: يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرِينَ[1].
جهت اطلاعات بيشتر اينجا مراجعه كنيد
علماي طراز اول تمام فرقه هاي اهل سنت به اين موضوع اتفاق نظر دارند كه در روز غدير خم كه اين آيه نازل گرديد پيامبر اعظم خطبه غدير را ايراد فرموده و ضمن بيان پيام پروردگار متعال فرمودند هر كس من مولاي او هستم علي هم مولاي اوست، متن كامل حديث را در اينجا مشاهده فرمائيد، غالب علماي بزرگ و سرشناس اهل سنت حديث غدير خم را تائيد نمودند
منابع اهل تسنن تائيد كننده حديث غدير خم اينجا اينجا اينجا
بعد از سفر حج حضرت محمد (ص) از دنيا رفتند و مردم و خصوصا دو قبيله اوس و خزرج در سقيفه بني ساعده گرد هم آمدند تا در خصوص رهبر بعد از پيامبر تصميم گيري نمايند، اين دو قبيله قبلا حضرت محمد را به عنوان رهبر خود و رهبر شهر مدينه برگزيدند ، جمعي از مهاجرين از جمله جناب ابوبكر و جناب عمر به جمع تجمع كنندگان در سقيفه بني ساعده پيوستند و به ذكر حديث الئمه من قريش جريان فكري مردم را به اين سو هدايت نمودند كه رهبر بعدي بايد از بين بزرگان قريش انتخاب شود و در آن فضاي احساسي و بلوا خطبه پيامبر و حكم پروردگار در انتخاب حضرت علي (ع) به عنوان جانشين پيامبر را كنار گذاشته و نهايتا جناب ابوبكر با حمايت جناب عمر و بيعت قبايل اوس و خزرج به عنوان جانشين پيامبر انتخاب شد و اين اولين و بزرگترين انحراف كبير در مسير رسالت حضرت محمد(ص) بود خشت كجي بنا نهاده شد كه تا دنيا دنياست تاثيرات وخيم اين راه كج بر زندگي همه مسلمين و بشريت تداوم خواهد يافت.
تحلیلی از سقیفه را اینجا ببینید
پیروزی نظریه یا حدیث الأئمة من قریش را اینجا ببینید
بعد از روی کارآمدن جناب ابوبکر جریان اسلام ناب و مسیری که پیامبر الهی و آیه تبلیغ مشخص نموده بودند از دست انسان الهی چون علی ابن ابی طالب خارج و به دست یکی از صحابه رسول الله با افکار و تعصبات عربی اسلامی رسید و بعد از جناب ابوبکر حکومت به جناب عمر رسید و آن جناب خود را امیرالمومنین نامیدند و خاندان ابوسفیان که دشمن درجه یک پیامبر و مسلمین تا قبل از صلح حدیبیه بودند به مرور بر مقدرات مسلمین خصوصا در شام مسلط شدند. جنگجویان عرب تحت نام سپاه مسلمین با همکاری برخی از ایرانیان درگیر با حکومت به ایران حمله کردند و به مرور بر ایران مسلط شده و مرتکب ظلم های بسیاری شدند بعد از جناب عمر جناب عثمان صحابه دیگر پیامبر که از نزدیکان بنی امیه بودند خلافت مسلمین را به مدت حدود 10 سال بر عهده گرفتند از زمان خلافت جناب ابوبکر تا مرگ جناب عثمان حدود 25 سال طول کشید این سه خلیفه که هر 3 از یاران و صحابه پیامبر بودند بسیاری از تعلیمات دینی را رعایت می کردند از جمله ساده زیستی و دوری از تجمل گرایی و تلاش جهت عدالت در قضاوت و توجه به نماز و روزه و حج و سایر ظواهر اسلام اما بهر حال برخی رسوم و فرهنگ های ناصحیحی که سالهای طولانی خودشان و پدرانشان با آنها زندگی کرده و خو گرفته بودند چند نسل طول می کشد تا با آموزش و تلاش مستمر از ذهن و فرهنگ و منش زندگی هر انسانی خارج شود. خاندان پیامبر و فرزندان عبداله، ابوطالب و عبدالمطلب از این جهات دارای فرهنگ و دانش مترقی بوده و متمدن ترین انسان های روی زمین بوده اند اینها نسل حضرت ابراهیم و فرزندان عبدالمطلب بودند که در ماجرای عام الفیل عظمت وجودی وی و نوع ارتباط آن بزرگ مرد با آفریدگار جهانیان مشخص گردید. دین نو پای اسلام در 25 سال بعد از وفات پیامبر شاهد کج روی ها و کج اندیشی های بسیاری شده بود درخت نو نهال اسلام بر پایه تعصبات و برخی کج روی ها به درخت بزرگتری تبدیل شده بود که اصلاح آن به ده ها سال زمان نیاز داشت و‌امام علی تلاش بسیار نمود که این انحراف ها و‌کج روی ها را اصلاح نمایند اما زمان حکومت و‌حیاتشان محدود بود و‌امام در این زمان محدود با کج روی ها و انحرافات جنگید و راه راست را به مردم نشان داد و‌اگر زمان لازم را در اختیار داشتند و مردم همراهی می کردند بسیاری از انحرافات اصلاح و‌در مسیر صحبح قرار می گرفت ولی شیاطین به این امام معصوم و الهی مجال اصلاحات لازم را ندادند
ادامه دارد.
از ابتدای سال 95 ما روی چند موضوع تمرکز داشتیم که مهمترین آنها عبارت بودند از افزایش ظرفیت واحد الفین و رفع موانع افزایش ظرفیت، تعریف و پیگیری پروژه PDH/PP و انجام گام های مربوط به اجرای این پروژه 850 میلیون یورویی، حل مشکلات قراردادی واحد ABS/RUBBER و رفع موانع افزایش ظرفیت واحدهای HDو PE و BD در کنار این مسائل موضوع اختلاف شدید در خصوص مدیریت خط اتان هم پیش آمده بود که ما مصرانه بر مالکیت پتروشیمی جم بر خط اتان تاکید می کردیم، همچنین تعریف پروژه تعویض لوله های GRP با لوله های فی از فروردین سال 1395 آغاز شد که در این خصوص نیز توضیح لازم ارائه می گردد
واحد الفین قلب شرکت است و هر درصد افزایش ظرفیت واحد الفین خصوصا در دریافت اتان میلیون ها دلار سود به دنبال دارد لذا عزم خود را جزم نمودیم بهر طریق ممکن واحد الفین ابتدا به ظرفیت 100 درصد برسد و سپس برای ظرفیت 115 درصدی برنامه ریزی نمائیم لذا شروع به مذاکره با شرکت های صاحب دانش فنی و تجربه در خصوص رفع موانع تولید و افزایش ظرفیت واحدهای الفینی نمودیم با شرکت لینده و تکنیپ باب مذاکره را باز نمودیم با برخی شرکتهای توانمند چینی نیز شروع به مذاکره کردیم در کنار این مذاکره ها و مکاتبه و پیگیری ها خودمان هم مسئولین واحد ها و امور خدمات فنی را مکلف نمودیم موانع افزایش ظرفیت واحد الفین و واحدهای پلیمری و بوتادین را استخراج و راهکارهای رفع تک تک موانع را پیشنهاد نمایند. در این مسیر اقدامات خوبی انجام شد و برخی موانع در واحد الفین و PE و HD رفع شدند خصوصا در واحد PE مشکل تولید گردیدهای LL در ظرفیت اسمی را داشتیم که با برخی اصلاحات با هزینه بسیار اندک مشکلات را رفع نمودیم. اصلاحات مهمی در ترکیب و میزان تزریق ادتیوها توسط واحد R&D انجام گردید که نتایج خوبی به دنبال داشت و هم اینکه منجر به کاهش هزینه ها در حد مناسبی گردید. در واحد HD مشکل مهم ما این بود که نمی توانستیم گرید PE100 را با ظرفیت اسمی تولید کنیم تولید به 33 تن که می رسید کلوخه و چیپس در خروجی دکانتور ها و درایر ایجاد می شد لذا مجبود می شدیم دمپاد کنیم و روش های دیگر را بکار بگیریم اما نتیجه نمی داد و نهایتا مجبور می شدیم درایر ها را باز و تمزکاری کنیم که حدود 3 روز طول می کشید و مجبور می شدیم تولید را متوقف کنیم با تلاش و ممارست این مشکل را پیگیری کردیم با همکاری خوب واحد بهره برداری، فرآیند و R&D و تعمیرات اصلاحاتی روی دور دکانتور و تیغه های دکانتور انجام شد یک اصلاحاتی هم داخل درایر انجام دادیم و با سفر به چین و مذاکرات فشرده و بسیار علمی و منظم با شرکت چینی آنها را متقاعد کردیم که کاتالیست را اصلاح کنند و کاتالیست اصلاح شده را با قیمت مناسب خریداری کنیم کاتالیست جدید از نظر کیفیت محصول و میزان تولید حتی از کاتالیست بازل مناسب تر بود و قیمت آن نیز مناسب تر خریداری گردید و این برای همیشه ماندگار شد.
اما در خصوص پروژه PDH/PP که سال 1395 این پروژه را تعریف نمودیم و پس از بررسی ها و تهیه گزارش های لازم و بازدید از واحد PDH تحت لایسنس شرکت UOP تصمیم قاطع گرفتیم که این پروژه بسیار مهم را اجرایی نمائیم مطالعات جامع و تهیه FS به شرکت معتبر و بین المللی NEXANT محول گردید و جلسات فنی و کارشناسی در واحد مهندسی و طرح ها به خوبی پیگیری می شد. اما چرا این پروژه را انتخاب و بر اجرای آن تاکید می کردیم:
1- تامین 150 هزار تن کمبود خوراک پروپیلن برای واحد پلی پروپیلن جم
2- تولید محصولات بسیار ارزشمند پائین دست پروپیلن
3- بازار بزرگ و رو به رشد مصرف پروپیلن و پلی پروپیلن در جهان
4- منابع بسیار عظیم پروپان در ایران که همه آن بصورت خام صادر می شود در حالی که در واحد PDH پروپان به پروپیلن و پلی پروپیلن و سایر محصولات شاخه پروپیلن تبدیل می شود.
در واحد PDH حدود 90 درصد پروپان به پروپیلن تبدیل می شود در حال حاضر کشور چین سالانه میلیون ها تن ماده خام پروپان را با کشتی های خاص و هزینه بالا هزاران کیلومتر از ایران تا چین حمل می کند و چندین واحد PDH بزرگ احداث نموده اما در ایران حتی یک واحد PDH نیز هنوز به بهره برداری نرسیده است. با استفاده از تکنولوژی PDH ما پروپان 350 دلاری را به پروپیلن 800 دلاری و پلی پروپیلن 1100 دلاری تبدیل می کنیم که محصول جامدی است و برای خرید آن صف می کشند و مشتریان بسیار زیادی در سراسر جهان دارد و نیاز جهانی به آن نیز بطور میانگین سالانه 3 درصد رشد خواهد داشت. بنده در پتروشیمی جم روی پروژه تلفیق الفین و PDH فکر می کردم که در بخش ادامه مطلب توضیح خواهم داد*
همچنین آخرین وضعیت پروژه را در ادامه خاطرات بیان خواهم نمود.
در خصوص پروژه ABS/RUBBER این پروژه حدود شش سال قبل از ورود بنده به جم تعریف شده لایسنس آن از شرکت ورسالیز خریداری و تا سال 1393 توسط شرکت جم صنعتکاران اجرا می شد. هدف از این پروژه تولید 60 هزار تن رابر و 200 هزار تن ABS است.خوراک آن عبارتند از بوتادین جم، استایران پارس و اکریلونیتریل ACN وارداتی در این مقطع شرکت نارگان در واقع EPC کار پروژه بود و لایسنس نیز بنام نارگان بود نه بنام جم. در زمان مدیرعاملی مهندس بهشتیان مناقصه ای برگزار و شرکت جندی شاپور برنده مناقصه EPC شد زمانی که بنده وارد جم شدم حدود 8 ماه از برنده شدن جندی شاپور گذشته و این شرکت در سایت مستقر و در حال انجام برخی فعالیت ها بود منتها لایسنس پروژه بنام نارگان بود و جزئیات مهندسی نیزمی بایست توسط لایسنسور به پیمانکار منتقل می شد و طرف قرارداد لایسنسور هم شرکت نارگان بود. اوایل ورود بنده به جم جناب مهندس کیهانی مدیرعامل نارگان دفتر تشریف آوردند و اعلام نمودند شرکت نارگان EPCکار این پروژه است و ما خلع ید نشدیم و این جندی شاپور چکاره است و به شدت به برگزاری مناقصه اعتراض داشتند. چون طرف قرارداد لایسنسور شرکت نارگان بود لذا ما دو راه داشتیم یا مناقصه را ابطال می کردیم و مجدد به روال قبل ادامه می دادیم که امکان پذیر نبود و منجر به شکایت جندی شاپور و توقف پروژه و حاشیه های متعددی می شد یا اینکه با یک تفاهمنامه سه جانبه بین ورسالیز، نارگان و پتروشیمی جم لایسنس به جم منتقل می شد که ما راه دوم را انتخاب کردیم و با مذاکرات متعدد با نارگان که یک سری ادعاها داشت و کوتاه نمی آمد و مذاکره های متعدد با ورسالیز توانستیم تا پایان سال 1395 تفاهمنامه سه جانبه را امضا کنیم و بعد از امضای این تفاهمنامه تازه شرکت ورسالیز حاضر شد اطلاعات فنی و مهندسی تجهیزات اصلی را جهت سفارش ساخت در اختیار ما قرار دهد با این وجود از سال 95 تا سال 97 با وجود بازگشت تحریم ها در بهار سال 97 و با وجود برخی کاستی ها و ضعف ها در شرکت پادجم(پروژه بنام این شرکت زیر مجموعه جم است) پروژه در مدت حدود 30 ماه 60 درصد پیشرفت داشت.
موضوع خط اتان: در خصوص اختلاف نظر پتروشیمی جم با برخی شرکت ها در خصوص مدیریت خط اتان حاشیه های زیادی ایجاد شد چند بار به دادگاه مراجعه کردیم و حکم اثبات مالکیت و مدیریت پتروشیمی جم بر خط اتان را دریافت کردیم. ریشه آن اختلافات در کمبود شدید اتان در منطقه بود که الحمدلله از سال 98 دیگر مشکل کمبود اتان وجود ندارد. اگر ما مدیریت بر خط اتان را از دست می دادیم حتی سهمیه اتان خودمان را هم نمی توانستیم دریافت کنیم کما اینکه حدود 2 ماه که مدیریت را از جم گرفتند چنین وضعیتی ایجاد شد و از این بابت جم میلیون ها دلار زیان می دید.
تعویض لوله های GRP: بنده از 20 مهر ماه سال 1394 به عنوان مدیر عامل پتروشیمی جم شروع بکار نمودم در سال 94 خط GRP ما را آزار می داد و منجر به توقف تولید کل واحد های پائین دست الفین می شد از رئیس واحد خدمات فنی خواستم طی جدولی اعلام نمایند خطوط GRP از زمان راه اندازی تا کنون چند بار نشتی داده یا شکسته اند و منجر به توقف واحد ها شده اند بعد از مدتی جدول با جزئیات برای بنده ارسال شد و متوجه شدم خسارت هایی که از این بابت وارد می شود بسیار سنگین است و تا پایان سال 97 حدود هزار و پانصد میلیارد تومان از این بابت خسارت و عدم النفع ایجاد شده بود. در حالی که کل هزینه جابجایی خطوط GRP حدود 45 میلیارد تومان برآورد شد. فروردین سال 95 به اتفاق آقای آتش زمزم که تازه به عنوان مدیر عامل جم صنعتکاران منصوب شده بود از مسیر خط GRP بازدید کردیم و از ایشان خواستم بررسی کنند که می توانند پروژه را انجام دهند یا نه که ایشان هم پس از چند روز فرمودند می توانند اما واحد خدمات فنی موافق نبودند بخش مهندسی کار به جم صنعتکاران محول شود و دلایل متعددی برای مخالفت خود داشتند بهر حال پروژه به خدمات فنی محول شد تا طی تشریفات مناقصه پیمانکار بخش مهندسی را انتخاب کنند این موضوع به دلایل مختلف طولانی شد و متاسفانه تا ابتدای سال 96 پروژه عملیاتی نشد البته بخش مهندسی شروع شده بود. مجدد فروردین سال 96 به اتفاق آقای آتش زمزم و مهندس جعفری فر و مدیران دیگر از مسیر خط بازدید نمودیم و با توجه به اینکه خط GRP ما را کلافه کرده بود و خسارت های سنگینی وارد می نمود دیگر تاخیر را جایز ندانستم و به آقای آتش زمزم گفتم ظرف 15 روز خاکبرداری را طبق نقشه شرکت مشاور و تحت نظر واحد خدمات فنی آغاز نمایند که این کار از اول اردیبهشت سال 96 آغاز گردید.
ادامه دارد.
درباره این سایت